ฝายดินเหนียว ช่วยชาวบ้าน มีน้ำปลูกข้าว

จำนวนผู้เข้าชม 

เกษตรกรดีใจมีน้ำใช้ปลูกข้าว  ฝายแกนดินเหนียวประสบความสำเร็จดีเยี่ยม หลังผู้ว่าฯลำปาง นำภูมิปัญญาชาวบ้านมาปรับใช้  พร้อมขยายให้คลุมทั่วพื้นที่ทั้งจังหวัดต่อไป

หลังจากที่ นายสามารถ  ลอยฟ้า ผู้ว่าราชการจังหวัดลำปาง ได้ผุดโครงการสร้างฝายใต้ทราย หรือฝายแกนดินเหนียว หรือฝายดินเหนียวใต้พื้นทราย เพื่อหาแหล่งน้ำให้แก่พื้นที่ประสบภัยแล้งขาดแคลนน้ำอุปโภคบริโภคให้กับชาวบ้าน เพื่อบรรเทาภัยที่เกิดขึ้น โดยโครงการดังกล่าวได้นำร่องก่อสร้างขึ้นที่ บ้านแม่พริกบน หมู่ 4 ต.แม่พริก  และบ้านห้วยไร่ หมู่ 4 ต.ผาปัง อ.แม่พริก จ.ลำปาง เมื่อเดือนมีนาคม 2559 ที่ผ่านมา  และได้มีการต่อยอดไปยังอำเภออื่นๆ กระทั่งสามารถช่วยเหลือเกษตรกรได้อย่างดี

เมื่อวันที่ 25 พ.ค. 59 นายสามารถ ลอยฟ้า  ผู้ว่าราชการจังหวัดลำปาง ได้เดินทางไปตรวจสอบ การก่อสร้างฝายดินเหนียวใต้พื้นทรายที่ลำห้วยแม่นึง บ้านทุ่งข่วง หมู่ 2 และหมู่ 10  บ้านหัวทุ่ง ต.ทุ่งกว๋าว อ.เมืองปาน จ.ลำปาง  ซึ่งโครงการนี้ได้รับงบประมาณในการสนับสนุนจาก อบต.ทุ่งกว๋าว ในการก่อสร้าง จำนวน 2 แห่ง  ผลปรากฏว่า ระดับน้ำเพิ่มขึ้นอย่างเห็นได้ชัด แม้ว่า สภาพลำน้ำแม่นึงจะแห้งขอดก็ตาม แต่จุดที่มีการก่อสร้าง ฝายดินเหนียวใต้พื้นทรายทั้งสองจุด มีน้ำขึ้นมาอย่างเห็นได้ชัด ส่งผลให้ชาวบ้านเกษตรกรในพื้นที่ได้รับผลประโยชน์ โครงการนี้จะได้สร้างให้ครอบคลุมทั่วทั้งจังหวัดที่ประสบปัญหาภัยแล้งต่อไป  เพราะทุนในการก่อสร้างจะถูกกว่าการสร้างฝายกั้นลำน้ำ อีกทั้งยังเห็นผลได้ชัดเจนสามารถสร้างประโยชน์ให้แก่ประชาชนทั้งในยามน้ำหลากและน้ำแล้ง

นายสามารถ ลอยฟ้า ผู้ว่าราชการจังหวัดลำปาง กล่าวว่า  แม้ว่าฝนยังไม่ตกมาเต็มที่ สถานการณ์ภัยแล้งที่ อ.เมืองปาน ดีขึ้นมาก จากที่ได้มาแก้ภาวะวิกฤติด้วยการทำฝายแกนดินเหนียว สามารถช่วยเหลือชาวบ้านให้มีน้ำอุปโภคบริโภค และยังช่วยสัตว์เลี้ยงให้มีแหล่งน้ำรับประทาน  จะเห็นได้ชัดเจนว่า บริเวณที่ทำฝายแกนดินเหนียวกั้นไว้ จะมีน้ำเอ่อขึ้นมาจำนวนมาก ชาวบ้านสูบน้ำนำไปใช้ประโยชน์ได้ โดยเฉพาะการปลูกข้าวทำได้อย่างเต็มที่ 

ผู้ว่าราชการจังหวัด กล่าวว่า ทุกอำเภอจะได้ขยายผลทำฝายแกนดินเหนียวแล้ว ไม่ว่าจะเป็น แจ้ห่ม วังเหนือ  งาว  เถิน   ซึ่งทางองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นได้ใช้จ่ายเงินสะสมในการทำฝายแกนดินเหนียวนี้ เพื่อบรรเทาภัยแล้งให้กับราษฎร สิ่งสำคัญคือมีความยั่งยืน ช่วงน้ำหลากก็ยังไม่เสียหาย มีอายุการใช้งานได้นาน 5-10 ปี

นายตา จะงาม  ชาวบ้านทุ่งข่วง  กล่าวว่า  ฝายแกนดินเหนียวนี้มีประโยชน์มาก ทุกปีในช่วงเดือน มิ.ย.-.ก.ค. จะเป็นช่วงหว่านกล้าทำนา ถ้าไม่มีน้ำก็หว่านกล้าไม่ได้ ชาวบ้านส่วนใหญ่ทำการเกษตร ไม่ได้มีงานอื่นทำ จึงต้องรอสูบน้ำจากแหล่งน้ำแต่ก็ไม่เพียงพอ มีฝายมีน้ำช่วยชีวิตได้หลายชีวิต และยังมีน้ำให้วัว ควายมากินอยู่ตลอด สร้างประโยชน์ได้ทั้งคนและสัตว์

นายสำรอง เหยียดหยัด  เกษตรกรในพื้นที่ กล่าวว่า  ตอนที่ไม่ได้สร้างฝาย อบต.ก็จะใช้รถแม็คโครมาขุดแอ่งน้ำให้ ก็สูบน้ำจากตรงนั้นไปใช้ บางครั้งก็พอ บางครั้งก็ไม่พอ เพราะชาวบ้านทำเกษตรจำนวนมาก จึงได้ขอให้ อบต.ทำฝายกั้นน้ำ มีประตูปิดเปิดน้ำ หากฤดูน้ำเยอะก็เปิดประตูขึ้น แต่ถ้าน้ำน้อยก็กักน้ำไว้ใช้ได้ แต่ยังไม่มีงบประมาณลงมา   เมื่อมีการทำฝายแกนดินเหนียวและประสบผลสำเร็จ รู้สึกดีใจมากที่มีแหล่งน้ำใช้ทำเกษตรได้  เมื่อก่อนถ้าฝนไม่ตกก็ทำนาไม่ได้ แต่ตอนนี้มีแหล่งน้ำไม่ต้องรอฝนแล้ว

วิธีทำฝายแกนดินเหนียวใต้พื้นทราย โดยทำการขุดดินลึกลงไป 3 เมตร ร่องความกว้าง 2 เมตร จากนั้นได้ใช้ดินเหนียวบดอัดไว้เป็นชั้นๆ และเหลือพื้นที่สำหรับปูทับด้วยหินเรียงด้านบน 0.30 เมตร น้ำที่ถูกเก็บกักไว้ใต้ดินจะค่อยๆซึมขึ้นมาด้านบน และสามารถดูดน้ำไปใช้ผลิตประปา และใช้ทำการเกษตรในหมู่บ้านได้ แนวคิดการทำฝายดังกล่าวเป็นแนวคิดจากปราชญ์ชาวบ้านโป่งแดง อ.เมือง จ.ตาก ซึ่งทำแล้วประสบความสำเร็จสามารถเพิ่มปริมาณน้ำใต้ดิน จะเพิ่มปริมาณน้ำสะสมเหนือพื้นดินขึ้นมาเรื่อยๆ เป็นการแก้ปัญหาภัยแล้งได้อย่างดี โดยไม่ต้องแก้ซ้ำซาก ลดการระเหยของน้ำ น้ำจะซึมอยู่ในฝายแกนดินเหนียวตลอดไป 


(หนังสือพิมพ์ลานนาโพสต์  ฉบับที่ 1081 วันที่ 3 - 9 มิถุนายน 2559)