พ่อเมือง หมอกควัน และไร่ข้าวโพด

จำนวนผู้เข้าชม 

           

หลายคนมักเรียกขาน ตำแหน่งผู้ว่าราชการจังหวัดว่า “พ่อเมือง” คำว่าพ่อเมือง ก็คงคล้ายๆกับ พ่อบ้านหรือหัวหน้าครอบครัว ที่มีหน้าที่ รับผิดชอบดูแลครอบครัวให้มีความสุข มีความรับผิดชอบในทุกเรื่องที่คนในครอบครัวเป็นทุกข์ร้อน ยกเว้นหัวหน้าครอบครัวที่ได้แต่ชื่อ แต่ไม่รู้จักหน้าที่ ไม่มีความรับผิดชอบใดๆ ทั้งสิ้น

           

ในทางสังคม แต่ละจังหวัดต่างก็ยอมรับนับถือว่า พ่อเมือง หรือ governor คือหมายเลข 1 ของจังหวัดนั้น  เป็นศูนย์กลางอำนาจของท้องถิ่น  ความคาดหวังของชาวบ้านที่มีต่อพ่อเมืองของเขาจึงสูงอย่างยิ่ง  อย่างไรก็ตามพ่อเมืองก็มีคำถามมากมายในแต่ละพื้นที่ ตั้งแต่ความรู้ ความสามารถ ความเข้าใจในบทบาทของตนเอง รวมไปถึงการทุจริตคอรัปชั่น เช่น กรณีล่าสุดการใช้อำนาจตามมาตรา 44 แขวน  3 ผู้ว่าราชการจังหวัด

           

ยุคโบราณ หน้าที่หลักของผู้ว่าฯ เจ้าเมือง หรือพ่อเมือง  คือการรักษาความสงบเรียบร้อย เป็นหูเป็นตาแทนเจ้ากระทรวง เมืองไหนไม่มีโจรผู้ร้าย เจ้ากระทรวงก็ยกย่องว่าปกครองดี มาสมัยนี้ สังคมสลับซับซ้อนมากขึ้น การปกครอง การพัฒนา การดูแลรักษากฎหมาย ให้ผุ้คนเคารพกฏหมาย  ก็เป็นงานใหม่ๆที่ท้าทาย และวัดผลงานพ่อเมือง

           

งานศึกษาชิ้นหนึ่ง เรื่อง  “บทบาทผู้ว่าราชการจังหวัด  ศึกษาจากวัฒนธรรมทางความคิด” ของสถาบันดำรงราชานุภาพ เขาสรุปปัจจัยภายในที่แสดงพฤติกรรม ของผู้ว่าฯหรือพ่อเมือง  ที่สมควรแขวนไว้ตามมาตรา 44 ด้วยเช่นกัน  เช่น ไม่ให้ความสนใจและความสำคัญงานของกระทรวง ทบวง กรม อื่นเท่าที่ควร

           

ไม่มอบอำนาจให้หัวหน้าส่วนราชการประจำจังหวัดอย่างเหมาะสม สนับสนุนกลุ่มอิทธิพลในจังหวัด ไม่มีความกระตือรือร้นในการปฏิบัติหน้าที่ ภริยาเข้ามาก้าวก่ายงาน ทำงานแบบเผด็จการ เอาแต่ผลงานไม่คำนึงถึงจิตใจของข้าราชการและประชาชน

           

ความกระตือรือร้นในการปฏิบัติหน้าที่เป็นประเด็นสำคัญเรื่องหนึ่ง เคยมีแนวคิดในการปฏิรูปการปกครองส่วนภูมิภาคให้ผู้ว่าราชการจังหวัด มาจากการเลือกตั้งโดยตรงของประชาชน  เช่นเดียวกับการเลือกตั้งผุ้ว่าราชการกรุงเทพมหานคร เพราะโดยโครงสร้างเมื่อผู้ว่าฯอยู่ภายใต้ปลัดกระทรวง และรัฐมนตรี ความรับผิดชอบจึงไปอยู่ที่ข้าราชการประจำในกรุงเทพ และนักการเมืองมากกว่าประชาชนในพื้นที่

           

แต่แนวคิดนี้ก็ดูจะก้าวหน้าเกินไป และเสียงสนับสนุนก็ยังไม่มากพอ

           

ในเขตจังหวัดภาคเหนือตอนบน ในห้วงฤดูแล้งของทุกปี ปัญหาสำคัญที่เป็นปรากฏการณ์ร่วม คือหมอกควัน ที่ส่งผลทั้งสุขภาพ อนามัยของชาวบ้าน และปัญหาอุบัติเหตุบนท้องถนน

           

ไฟป่าอันเป็นต้นเหตุผมอกควันนั้น  มาจากความแห้งของใบไม้ ใบหญ้า ที่ถูกเผาผลาญจนติดไฟโดยธรรมชาติ  การเผาป่า หาของป่า รวมทั้งเผาป่ารุกพื้นที่เพื่อทำไร่ข้าวโพด จากนั้นก็เผาซากข้าวโพด  เป็นกลุ่มควันที่ทำให้ปัญหาหมอกควันหนักหน่วงมากขึ้น

           

มีการเผาป่าเพื่อปลูก และเผาซากข้าวโพด บนพื้นที่ป่าสงวนแห่งชาติ โดยเฉพาะที่อำเภองาวนับพันไร่  การรุกป่าเป็นอำนาจ หน้าที่ของกรมป่าไม้  ภายใต้พล.อ.สุรศักดิ์ กาญจนรัตน์  รัฐมนตรีว่าการกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม อดีตปลัดกระทรวงกลาโหม  ถือเป็นหน่วยงานของกระทรวงอื่น แต่ตามกฎหมายถือเป็นราชการส่วนภูมิภาค อยู่ภายใต้ผู้ว่าราชการจังหวัด

           

ตำแหน่งผู้ว่าฯ ขึ้นกับสำนักปลัดกระทรวงมหาดไทย ภายใต้การกำกับของนายสุธี มากบุญ รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงมหาดไทย

           

ฉะนั้นเมื่อมีเหตุรุกป่าสงวน  เพื่อทำไร่ข้าวโพด อันเป็นความผิดตาม พระราชบัญญัติป่าสงวนแห่งชาติ จึงเป็นหน้าที่โดยตรงของผู้ว่าฯที่อย่างน้อย ต้องอำนวยการให้มีการจัดการตามกฎหมายกับผู้ละเมิดอย่างเด็ดขาด มิใช่ เพิกเฉย ละเลย อันเป็นการละเว้นการปฏิบัติต่อตำแหน่ง หน้าที่ราชการ

           

การเพิกเฉย ในบางกรณี ก็เป็นความผิดตามกฎหมาย

           

ยังไม่ต้องกล่าวถึง ดาบมาตรา 44 ที่เพียงแต่ตั้งข้อสงสัย ก็ฟันคอขาดได้

(หนังสือพิมพ์ลานนาโพสต์  ฉบับที่ 1073 วันที่ 1 - 7 เมษายน 2559)