จากวันวานสู่วันนี้ งานฤดูหนาวจังหวัดลำปาง

จำนวนผู้เข้าชม

“ทุกคนที่ก้าวเข้าประตูเหล็กแดงเข้าไปแล้ว จะรู้สึกเหมือนเมืองๆ หนึ่งที่เต็มไปด้วยความสนุกสนาน ผู้คนแต่งตัวสวยๆ งามๆ ร้านจัดการอย่างประณีตและเรียบร้อย ไม่มีเสียงอึกทึกโครมคราม นอกจากเสียงดนตรีเบาๆ พอได้ยินพูดกันได้ ไม่ต้องตะโกน… และสิ่งที่วิเศษยิ่งก็คือ ไม่มีขโมยเลย ฉะนั้น ทุกคนที่มีเพชรนิลจินดาก็แต่งกันได้วุบวับ (ที่ไม่มีอาจจะยืมเขามาบ้างก็คงมี) ทุกคนหน้าตาเบิกบาน เสียงทักทายกันแต่ว่า “ร้านอยู่ไหน? เดี๋ยวไป!” เพราะร้านของใครก็พาครอบครัวไปนั่งเป็นเจ้าของร้าน เป็นผู้ขาย ทั้งนี้ก็เพราะทุกคนจะได้เฝ้าฯ ในหลวงของเขาทั่วหน้ากัน ใครอยากเฝ้าฯ ก็นั่งอยู่หน้าร้าน เวลาเสด็จผ่านทรงหยุดทอดพระเนตรและทักทาย เจ้าของร้านทั้งครอบครัวก็ได้เฝ้าฯ ใครอยากทูลอะไร อยากถวายอะไรก็ถวายได้ ทุกคนจึงรู้สึกว่าในหลวงเป็นของตัว และตัวเป็นของในหลวงด้วยกันทุกคน…” (ตอนหนึ่งจากบทความเรื่อง “ความสนุกในวัดเบญจมบพิตร” ของ หม่อมเจ้าหญิงพูนพิศมัย ดิศกุล อ้างถึงใน ธงทอง จันทรางศุ.2561.[ออนไลน์] )

ย้อนเวลากลับไปในตอนปลายรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ในช่วงเวลานั้นได้มีการสร้างวังดุสิตขึ้น และตามธรรมเนียมโบราณก็ต้องมีวัดสำหรับพระราชวัง พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวจึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้สร้างวัดเบญจมบพิตรขึ้นอย่างประณีตเพื่อเฉลิมพระราชศรัทธา และนี่ก็คือจุดเริ่มต้นของงานฤดูหนาว...

เมื่อมีวัดเกิดขึ้นแล้ว แต่ละปี จึงมีการจัดงานไหว้พระประจำปีเกิดขึ้น คนกรุงเรียกกันว่างานวัดเบญจฯ หรือเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า “งานฤดูหนาว” เพราะในสมัยนั้นกรุงเทพมหานครฯ ยังมีฤดูหนาวที่ยังต้องมีเสื้อกันหนาวไว้หลายๆ ตัวเพื่อผลัดเปลี่ยนกันอยู่

เมื่อวันเวลาผันผ่านงานวัดเบญจฯ ก็เริ่มมีอิทธิพลมากขึ้นเรื่อยๆ จากงานวัดเบญจฯ หรืองานฤดูหนาวก็ได้แพร่กระจายไปยังจังหวัดอื่นๆ ในนามงานฤดูหนาวอย่างเต็มตัว และเมืองหน้าด่านที่ขึ้นชื่อเรื่องอากาศหนาวอย่างเมืองลำปางก็ได้รับเอางานฤดูหนาวเข้ามาเป็นส่วนหนึ่งของประเพณีมาช้านาน

*งานฤดูหนาวในจังหวัดลำปาง

ส่งท้ายปีเก่า ต้อนรับปีใหม่...วลีที่อยู่คู่กับงานฤดูหนาวลำปางมาเนิ่นนาน แรกเริ่มทีเดียวจังหวัดลำปางมีการจัดงานฤดูหนาวขึ้นในช่วงเดือนธันวาคม เพื่อเป็นการส่งท้ายปีเก่า ต้อนรับปีใหม่ และเป็นการเปิดโอกาสให้คนลำปางที่ไปทำงานต่างจังหวัดได้กลับมาเที่ยวชมงานฤดูหนาวกันพร้อมหน้าพร้อมตา...เป็นเวลานานกว่า 70 ปีแล้วที่งานฤดูหนาวร่วมส่งชาวลำปางข้ามปีไปอย่างอบอุ่นท่ามกลางคืนที่น้ำค้างพราวเช้าที่สายหมอกหนา แม้จะข้ามปีไปแล้วกลิ่นไอของความเป็นงานฤดูหนาวก็ยังติดอยู่ในความทรงจำไม่จาง

คุณวิเชียร สาธิตโกวิทชัย เล่าว่าแต่เดิมจังหวัดลำปางใช้พื้นที่ของโรงเรียนบุญวาทย์วิทยาลัยเป็นสถานที่ในการจัดงานฤดูหนาว และบริเวณถนนสนามบิน ด้านมุมหนึ่งของโรงเรียนบุญวาทย์วิทยาลัยนั้นก็จะเป็นมุมของรำวงโบราณ ในสมัยนั้นหนุ่มๆ ก็จะต่อคิวกันซื้อบัตรอย่างคึกคัก บรรยากาศภายในงานครึกครื้นสนุกสนานมีทั้งรถมอเตอร์ไซด์ไต่ถัง หนังกลางแปลง เวทีมวย อับดุนเอ้ย ถ้ำผีสิง มัจฉะกาชาด ม้าหมุน ชิงช้าสวรรค์ หมูสองขา รถบั๊ม สาวน้อยตกน้ำ การประกวดนางสาวลำปาง ประกวดร้องเพลง มีร้านที่ออกโดยอำเภอต่างๆ นอกจากนี้ยังมีการเชียร์ของนักเรียนมาเพิ่มสีสันด้วย ในการนี้ครอบครัวเล็กครอบครัวใหญ่ต่างพาลูกหลานมาเที่ยวชมงานอย่างอบอุ่น หนุ่มๆ สาวๆ จีบกันผ่านรถบั๊มที่วิ่งไล่หยอกล้อกันไปมา สบตาท่ามกลางท้องฟ้าในกระเช้าของชิงช้าสวรรค์ กลุ่มวัยรุ่นหัวเราะไปกับความกลัวหลังออกจากบ้านผีสิง ค่ำคืนแสนสุขของงานฤดูหนาวแบบนี้ได้กินก๋วยเตี๋ยวน้ำพริกแดงเหยาะน้ำปลาก็อร่อยที่สุดแล้ว…

ตราบใดที่โลกยังหมุนไปความเปลี่ยนแปลงก็ยังคงเกิดขึ้นเรื่อยๆ รวมทั้งงานฤดูหนาวที่ลำปางแห่งนี้ ในราวปี 2527 งานฤดูหนาวได้ย้ายไปจัดที่สนามกีฬากลางจังหวัดลำปาง (หนองกระทิง) ซึ่งเป็นช่วงเวลาที่เราได้เป็นเจ้าภาพการแข่งขันกีฬาแห่งชาติครั้งที่ 13 สาเหตุที่ย้ายมาที่นี่เพราะมีเนื้อที่กว้างกว่า หลังจากนั้นงานฤดูหนาวก็ได้จัดที่สนามกีฬากลางจังหวัดลำปางมาเรื่อยๆ จนถึงปัจจุบัน

กล่าวถึงบรรยากาศภายในงานก็เปลี่ยนไปมากเช่นเดียวกัน ปีละนิดปีละหน่อยหากไม่สังเกตก็คงจะไม่เห็นความเปลี่ยนแปลงอะไรมาก แต่เมื่อได้ลองมองย้อนกลับไปในอดีตด้วยคำบอกเล่าของผู้อาวุโส และร้านค้าที่ตั้งอยู่บริเวณสนามกีฬากลางจังหวัด (หนองกระทิง) มานานกว่า 40 ปี ก็จะเห็นว่าหลายสิ่งหลายอย่างเปลี่ยนแปลงไปอย่างน่าใจหาย ไม่มีรถบั๊ม ขาดหมูสองขา ไร้รำวงโบราณ ไร้หนังกลางแปลง ไร้นางสาวลำปาง ถ้ำผีสิงทีเปลี่ยนไป แทนที่ด้วยร้านค้าเกลื่อนกลาด บางปีงานฤดูหนาวก็เลื่อนไปจัดในเดือนพฤศจิกายนบางปีก็กลับมาจัดในเดือนธันวาคม ทำให้วลี “ส่งท้ายปีเก่าต้อนรับปีใหม่” ต้องสั่นคลอน แต่ไม่ว่าด้วยเหตุผลประการใดก็ต้องยอมรับในการเปลี่ยนแปลง เพราะทุกอย่างในโลกล้วนอนิจจัง สายน้ำไหลไปแล้ว เพียงแค่คนธรรมดาคงนำพากลับมาไม่ได้ ทำได้เพียงแต่มองมันอย่างเข้าใจ แม้มีบางครั้งที่แอบซ่อนความรู้สึกเสียดายไว้ไม่อยู่เพียงเท่านั้น...

*งานฤดูหนาวและของดีจังหวัดลำปางประจำปี 2562

ท่ามกลางกระแสการเปลี่ยนแปลงในทุกๆ ด้าน ในปีนี้งานฤดูหนาวของลำปางยังคงดำเนินต่อไปในชื่อ “งานฤดูหนาวและของดีจังหวัดลำปางประจำปี 2562” ซึ่งจังหวัดลำปางได้จัดร่วมกันกับเหล่ากาชาดลำปาง ตั้งแต่วันที่ 14 – 23 ธันวาคม 2562 ภายในงานก็จะมีนิทรรศการและการออกร้านของหน่วยงานภาครัฐและเอกชน สินค้า O-TOP บูทบริจาคเลือด เวทีมวย การประกวดร้องเพลง การแสดงคอนเสิร์ตจากศิลปิน การประกวดเต้น B-Boy และ Cover Dance มัจฉะกาชาด ม้าหมุน ชิงช้าสวรรค์ ร้านหมูกระทะ รถปิ๊กอัพ รถมอเตอร์ไซด์ไต่ถัง ซุ้มผีสิง (จากอดีตเป็นถ้ำ) สไลเดอร์ เกมต่างๆ เช่น บิงโก สาวน้อยตกน้ำ ปาโป่ง และก็มีมุมการขายอาหาร และเสื่อผ้ามากมายแบบเดินจนแทบจะไม่สุดกันทีเดียว แต่แปลกในพื้นที่ที่มีเสียงเพลงครึกครื้นและผู้คนมากมายกลับมีความรู้สึกบางอย่างที่ขาดหายไป…..อะไรกันนะ

ในการนี้หลังจากที่ไปแอบส่องมา แม้จะแอบเสียดายกับหลายสิ่งที่หายไป แต่ก็อดยิ้มไม่ได้เมื่อเห็นคุณตากับคุณยายคู่หนึ่งเดินจับมือกันย้อนวัยหวานในค่ำคืนของงานฤดูหนาว งานฤดูหนาวในวันวานคงเข้าไปสร้างความอบอุ่นในหัวใจของคนทั้งคู่ไม่จาง มันคงต่างกับงานอื่นๆ ตรงที่มันเจือไว้ด้วยกลิ่นไอแห่งความทรงจำ ในฐานะของชาวลำปางคนหนึ่งก็อยากให้งานฤดูหนาวปีต่อๆ ไปคงรักษากลิ่นไอของงานฤดูหนาวไว้ เพื่อให้มันคงอยู่ในหัวใจของคนรุ่นหลัง อย่างที่ติดอยู่ในหัวใจของคุณตาคุณยายคู่นี้ไม่เสื่อมคลาย

เกษณี ตั๋นตุ้ย นักศึกษาฝึกงาน สาขาวิชาภาษาไทย คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง