นักเดินทางชื่อ “กาลเวลา”

จำนวนผู้เข้าชม

แม้วัน คืน ที่ผ่านไป จะไม่แตกต่างไปจากวัน คืนอื่นๆ มีร้อนหนาว สุขทุกข์ปะปนกันไป แต่งานเลี้ยงสังสรรค์ที่มีมากขึ้น  ไฟ แสง สี ประดับประดา อาคารบ้านเรือนต่างๆ ที่ขับเน้นให้เห็นความเป็นพิเศษของเมืองมากขึ้น บอกให้รู้ว่า นี่ย่อมมิใช่ วันปกติ ธรรมดาทั่วไป หากแต่เป็นวันที่กำลังเคลื่อนไปสู่บรรยากาศที่เรียกกันว่า ปีใหม่

ปีใหม่ ไม่ได้ทำให้ชีวิตเปลี่ยนไป ชีวิตก็ยังเป็นชีวิตเก่าๆ อยู่บ้านหลังเก่า ขับรถคันเก่า ตื่นเช้าทำงาน เย็นกลับบ้านเหมือนเดิม

หากแต่ปี 2563 สำหรับแวดวงสื่อมวลชน มีความเปลี่ยนแปลงที่มีมาต่อเนื่อง และยังคงเปลี่ยนไป โดยไม่รู้ว่าจุดจบจะเป็นเช่นใด โดยเฉพาะความตายของสื่อกระดาษ ในวันเวลาที่อาจไม่มีใครคิดถึงว่าจะมีวันนี้ วันที่คนเคยเข้าคิวกันเพื่อลงโฆษณาหนังสือพิมพ์ มาเป็นเวลาที่หนังสือพิมพ์ยักษ์ใหญ่จะต้องตีพิมพ์ house ad สี่สี สองหน้าเต็ม

ภูมิทัศน์สื่อเปลี่ยนไป พฤติกรรมการบริโภคสื่อก็เปลี่ยนไป การปรับตัวขององค์กรสื่อ ที่มุ่งไปสู่ การเป็นผู้ผลิตเนื้อหา โดยไม่มีเงื่อนไขเรื่องแพลตฟอร์มอีกต่อไป หรือการเกิดขึ้นของผู้ผลิตเนื้อหาผ่านช่องทางสื่อออนไลน์ โดยไม่ต้องมีการลงทุนขนาดใหญ่ ก็เป็นปรากฎการณ์ร่วม ที่จะทำให้คนผลิตสื่อเหล่านั้น กลายเป็นสื่อกระแสหลัก ที่สื่อหลักต่างๆนำงานของเขาไปใช้ เช่น คลิปต่างๆ

การแข่งขันเพื่อแย่งชิงผู้บริโภค เข้มข้นอย่างยิ่งในสื่อออนไลน์ รวมทั้งสื่อทีวีดิจิตอล ที่ทั้งผลิตเนื้อหา และหยิบฉวยเนื้อหาจากสื่อสังคมออนไลน์ โดยมุ่งเน้นเนื้อหาที่ตอบสนองสัญชาตญาณความอยากรู้ อยากเห็นของมนุษย์ หรือ Human interest โดยไม่ใส่ใจว่าภาพและข่าวนั้นจะละเมิดจริยธรรมหรือไม่ จะตอกย้ำซ้ำเติมชะตากรรมของเพื่อนมนุษย์ด้วยกันหรือไม่

แม้กระทั่ง  การสร้างภาพกราฟฟิค ประกอบข่าวอาชญากรรมในห้วงปีที่ผ่านมา ก็ยังรักษารูปแบบความโหดเหี้ยมของอาชาญากร ความสยดสยองในพฤติกรรมของผู้ก่อเหตุ ไม่ได้น้อยไปกว่าภาพเหตุการณ์จริง

เพราะการแข่งขัน เพราะเพื่อความอยู่รอด และเพราะนโยบายของนายทุนสื่อ ที่ไม่ได้เห็นความสำคัญของความรับผิดชอบเรื่องจริยธรรม ดังนั้น ต่อให้ร่างกฎกติกากันมาเข้มข้นเพียงใด นักวิชาการจะตะโกนเสียงดังเพียงใด ก็ไม่ได้ส่งผลเปลี่ยนแปลงอย่างใดได้

ห้วงปีที่ผ่านมา เราแข็งขันเรื่อง “เฟคนิวส์” ไวรัสวารสารศาสตร์ ที่ทำลายความน่าเชื่อถือของสื่อ รัฐบาลตั้งศูนย์ต่อต้านข่าวปลอม Anti Fake News Center แต่เฟคนิวส์ก็ยังถูกผลิตออกมาอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะการตกเป็นเหยื่อของสื่อกระแสหลัก ที่เรียกว่า “ตกหลุมดักควาย” ทำให้เฟคนิวส์ระบาดออกไปไม่มีที่สิ้นสุด

ถึงการเกิด แก่ เจ็บ ตาย จะหยุดยั้งกาลเวลาของคนเดินทางได้ แต่นักเดินทางชื่อ “กาลเวลา” ก็ยังเดินหน้าต่อไป ไม่มีวันหยุด ไม่มีวันพัก และไม่มีวันหนีหน้าไปไหน ในท่ามกลางซากปรักหักพังของสื่อยุคกระดาษที่กำลังทยอยกันล้มตายต่อหน้า

นาฬิกาบอกเวลาตายได้ แต่นักเดินทางชื่อกาลเวลาจะไม่ตาย เรากำลังอยู่ในยุคที่โลกท่วมท้นด้วยข้อมูลข่าวสาร เราฆ่าข่าวปลอมไม่ตาย เพราะโลกของสื่อยุคใหม่ ทำให้เราเสพสื่ออย่างฉาบฉวย เราเอาความตื่นเต้น หวือหวา มากกว่าเนื้อหาสาระ

ปี 2563 กำลังขับไล่ปี 2562 ออกไปจากวิถีการโคจรของดวงดาว ความเปลี่ยนแปลงในชีวิตของผู้คน อาจเป็นเพียงปลดปฎิทินใบเก่าทิ้ง แล้วแขวนไว้ด้วยปฎิทินชุดใหม่ หรือไล่ล่ามือถือเครื่องใหม่ที่ออกรุ่นใหม่มาทุกนาที เพื่อตอบสนองสังคมบริโภคนิยม

สวัสดีปีชวด ปีที่สังคมอาจเพิ่มผู้คนที่เป็นโรค “ซึมเศร้า” กันมากขึ้น

 (หนังสือพิมพ์ลานนาโพสต์ ฉบับที่ 1252 วันที่ 27 ธันวาคม 2562 - 9 มกราคม 2563)