บ้านสามขา หมู่ที่ 6 ตำบลหัวเสือ อำเภอแม่ทะ จังหวัดลำปาง
เป็นอีกชุมชนหนึ่งที่ประสบปัญหาในด้านการจัดการขยะ
ชุมชนมีจุดด้อยในส่วนของความรู้ความเข้าใจ โดยเฉพาะประเด็นการจัดการขยะ
คือ ชุมชนมีการจัดการขยะโดยการนำขยะทุกชนิดไปทิ้งลงในบ่อขยะ
แต่เนื่อง
จากปริมาณขยะที่เพิ่มขึ้นส่งผลให้พื้นที่การทิ้งขยะไม่พอเพียง
ทำให้เกิดปัญหาขยะหมักหมม ส่งผลกระทบให้เกิดเหม็นรบกวนพื้นที่ทำนาและชุมชนบริเวณใกล้เคียง
และในอนาคตป่าที่อยู่บริเวณใกล้เคียงน่าจะกลายเป็นบ่อขนาดใหญ่ที่ใช้สำหรับกำจัดขยะ
และอาจจะมีการขยายพื้นที่บ่อการกำจัดขยะไปเรื่อยๆ
จึงเกิดแนวคิดจัดการขยะแบบถูกวิธีและยั่งยืน โดยมีสำนักสร้างสรรค์โอกาสและนวัตกรรม
หรือสำนัก 6 ของสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.สำนัก6) เป็นพี่เลี้ยงให้คำแนะนำ และสนับสนุนนร่วมกับภาครัฐและชุมชน
นางมานี
จันทร์จอม ผู้รับผิดชอบโครงการ ฯ กล่าวว่า
โดยชุมชนบ้านสามขา มีวิธีการแบ่งเป็น 3 ส่วนดังนี้ ส่วนที่ 1 เป็นการทำความเข้าใจในทีมคณะทำงานและการชี้แจงเหตุผล
ความสำคัญของโครงการรวมถึงประโยชน์ที่สมาชิกในชุมชนจะได้รับจากการเข้าร่วมกิจกรรม
เพื่อให้การดำเนินงานเป็นไปในทิศทางเดียวกัน เนื่องจากบริบทบ้านสามขา เป็นชุมชนที่ผู้นำมีการแบ่งบทบาทหน้าที่
มีความเข้มแข็งในการทำงาน และ เป็นที่ยอมรับของสมาชิกในชุมชน การทำผู้นำมีความเข้าใจในรายละเอียดของการดำเนินงานจะทำให้สามารถสร้างความร่วมมือกับสมาชิกในชุมชนได้เป็นอย่างดี
ส่วนที่ 2 การสร้างความตระหนัก
การให้องค์ความรู้เพื่อสร้างความเข้าใจ ในเรื่องผลกระทบจากปัญหาขยะ
ที่มีต่อสุขภาพและสิ่งแวดล้อม นำไปสู่แรงจูงใจ
ที่สมาชิกชุมชนต้องการเป็นส่วนหนึ่งในการจัดการขยะโดยเริ่มจากในครัวเรือนของตนเอง
โดยมีกิจกรรมรองรับคือ รวบรวมข้อมูลปัญหา คืนข้อมูลที่เป็นส่วนสำคัญเข้าใจง่าย
เช่น ปริมาณขยะ ข้อมูลโรค ที่เกิดจากการเผาขยะ
การจัดการที่ไม่ถูกวิธี เชื้อโรคต่างๆที่เกิดจากการหมักหมมของขยะ
เป็นต้น การจัดอบรมเชิงปฏิบัติการโดยมีวิทยากรจากผู้ประกอบการรับซื้อขยะและวิทยากรจากองค์การบริหารส่วนตำบลหัวเสือ
มาให้ข้อมูลด้าน การคัดแยกขยะ ที่เป็นสารพิษ ขยะที่สามารถย่อยสลายโดยนำไปต่อยอดเป็นปุ๋ยหมักชีวภาพ
และ ขยะที่สามารถนำไปขายสร้างรายได้
ส่วนที่ 3 การกระตุ้นการลงมือปฏิบัติในแต่ละครัวเรือน
การจัดพื้นที่ในการทิ้งขยะเป็นส่วนกลางของชุมชุมในแต่ละโซน รวม 3 โซน กระจายทั่วชุมชน มีการประสานผู้ประกอบการนัดวันรับซื้อขยะโดยผู้ประกอบการ เดือนละ 1 ครั้ง และจัดเก็บข้อมูลขยะที่ได้ขายออกไป จำนวนเงินที่ได้จากการขายขยะของแต่ละครัวเรือน โดยผู้นำคุ้ม เพื่อนำเป็นข้อมูลประกอบการมอบรางวัลให้กับสมาชิกที่มีการขายขยะได้ปริมาณมากที่สุดในแต่ละเดือน
เพื่อมอบรางวัลครัวเรือนดีเด่นด้านการจัดการขยะต่อไป
และมีวางแผนติดตามโดยคณะทำงาน
จากการดำเนินงานส่งผลให้ชุมชนบ้านสามขามีการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมโดยมากกว่าร้อยละ 70 มีการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมมีการคัดแยกขยะและนำไปใช้ประโยชน์ส่งผลให้ขยะที่นำไปทิ้งในบ่อขยะของหมู่บ้านลดลงถึงร้อยละ 71.10 ของปริมาณขยะทั้งหมด
อีกทั้งสมาชิกในชุมชนยังมีรายได้จากการคัดแยกขยะคิดเป็นน้ำหนักรวมถึง 653 กิโลกรัม ซึ่งเป็นการสร้างแรงจูงใจ และสร้างความเชื่อมั่นให้กับสมาชิกที่มีการคัดแยกขยะในครัวเรือนว่ามี
ผู้ประกอบการมารับซื้อในชุมชนแน่นอน