นายสมศักดิ์ ขำอ่อน
และนายมนัส ขำอ่อน
ผู้ทรงคุณวุฒิติดตามโครงการจัดการศึกษาแบบมีส่วนร่วมขององค์กรในชุมชนเพื่อ
สุขภาวะเด็กและเยาวชน
ได้จัดเวทีแลกเปลี่ยนเรียนรู้และการถอดบทเรียนชุดโครงการจัดการศึกษาแบบมี
ส่วนร่วมขององค์กรในชุมชนเพื่อสุขภาวะเด็กและเยาวชนในระดับภาคเหนือ
โดยมี ผศ.ดร.พิณสุดา สิริธรังศรี หัวหน้าโครงการติดตามฯชุดโครงการฯ
เป็นประธานการสัมมนา พร้อมด้วยผู้ทรงคุณวุฒิ จากสาขาการจัดการศึกษา
วิทยาลัยครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์ โดยมีผู้บริหารสถานศึกษา
โรงเรียนเรียน และบุคลากรทางการศึกษา จาก 9 โรงเรียน ในพื้นที่ 5 จังหวัดภาคเหนือ
ได้แก่ จังหวัดลำพูน เชียงใหม่ น่าน สุโขทัย และ
นครสวรรค์ เข้าร่วมเวทีการถอดบทเรียน ณ
แหล่งเรียนรู้บ้านดินวังไทร อ.บ้านด่านลานหอย จ.สุโขทัย เมื่อวันที่ 24-25
ตุลาคม 2557 ที่ผ่านมา
ผศ.ดร.พิณสุดา สิริธรังศรี หัวหน้าโครงการติดตามฯ
กล่าวว่า ชุดโครงการจัดการศึกษาแบบมีส่วนร่วมขององค์กรในชุมชนเพื่อสุขภาวะเด็กและเยาวชน
ได้รับการสนับสนุน จากสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ หรือ สสส.
ดำเนินโครงการจำนวน 64 โครงการหลัก ในกว่า 300 โรงเรียน ทั่วทุกภูมิภาค ทั้งเหนือ กลาง อีสานและใต้ โดยในภาคเหนือ
มีโรงเรียน 9 แห่งใน 5 จังหวัดที่เข้าร่วมโครงการ ซึ่งโครงการดังกล่าว
เป็นโครงการที่เน้นกระบวนการสร้างการมีส่วนร่วมระหว่างสถานศึกษาและชุมชน
เพื่อให้เกิดการเรียนรู้ที่ยั่งยืน
โดยมีประเด็นปัญหาที่เกี่ยวกับสุขภาวะของเด็กและเยาวชนในพื้นที่เป็นตัวตั้ง
โดยปัจจัยเสี่ยง 4 ด้าน คือ เหล้า บุหรี่
อาหารที่ปลอดภัย และสุขภาวะทางเพศ ซึ่งแต่ละโรงเรียน แต่ละชุมชน
แต่ละพื้นที่มีประเด็นปัญหาที่แตกต่างกันและมีทุนทางสังคมรวมทั้งบริบทปัญหาที่ไม่เหมือนกัน
การสร้างองค์ความรู้และความร่วมมือจึงเป็นกลไกสำคัญที่จะแก้ไขปัญหาของแต่ละชุมชนได้
ซึ่งผลการดำเนินโครงการฯ พบว่า กว่าร้อยละ 90 เด็กและเยาวชนในโรงเรียนที่เข้าร่วมโครงการ
มีศักยภาพทางความคิดและเป็นแกนนำสร้างสรรค์ให้กับเพื่อนเยาวชนด้วยกัน
รวมทั้งยังก่อเกิดความร่วมมือขององค์กรชุมชน ที่เข้ามาร่วมจัดการเรียนการสอน และ
กระบวนการเรียนรู้ วิถีชีวิต ให้กับเด็กๆในชุมชนท้องถิ่นของตนเองได้อย่างเหมาะสม
จากการถอดบทเรียนในระดับภาคเหนือ
ซึ่งให้ความสนใจในสองประเด็นหลักคือ ปัญหาการสูบบุหรี่และเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ และ
ประเด็นเรื่องการบริโภคอาหารที่ปลอดภัยและถูกหลักโภชนาการในโรงเรียน
โดยโรงเรียนจอมทอง อำเภอจอมทอง
จังหวัดเชียงใหม่ ทำโครงการ ”ลูกจอมทองร่วมใจ
ขับไล่สิ่งมอมเมาชีวิต” ,โรงเรียนตาคลีประชาสรรค์
อำเภอตาคลี จังหวัดนครสวรรค์
ทำโครงการ”พัฒนาศักยภาพในการป้องกัน
การสูบบุหรี่ของนักเรียนโรงเรียนตาคลีประชาสรรค์” ,โรงเรียนนาทรายวิทยาคม อำเภอลี้ จังหวัดลำพูน ทำโครงการ”ส่งเสริมปลูกฝังทักษะชีวิตในวัย Teen Age” และโรงเรียนบ้านดง อำเภอทุ่งหัวช้าง
จังหวัดลำพูน จัดทำโครงการ”ลดปัญหาการสูบบุหรี่แบบมีส่วนร่วม
ขององค์กรในชุมชนเพื่อสุขภาวะเด็กและเยาวชน โรงเรียนบ้านดง” ส่วนโรงเรียนที่ทำเกี่ยวกับประเด็นสุขภาวะส่งเสริมการสร้างพฤติกรรมและค่านิยม
การ บริโภคอาหารที่ปลอดภัยและถูกหลักโภชนาการในโรงเรียน
คือ โรงเรียนบ้านป่าหัด อำเภอปัว
จังหวัดน่าน ทำโครงการ”การจัดการศึกษาแบบมีส่วนร่วมขององค์กรในชุมชนเพื่อสุขภาวะเด็กและเยาวชนบ้านป่าหัด
อำเภอปัว จังหวัดน่าน ,
โรงเรียนบ้านโป่งแดง อำเภอทุ่งหัวช้าง
จังหวัดลำพูน จัดทำโครงการ”การบริโภคอาหารที่ปลอดภัยแบบมีส่วนร่วมขององค์กรในชุมชนเพื่อสร้างสรรค์เด็กและเยาวชน ,โรงเรียนบ้านโป่งแดง อำเภอทุ่งหัวช้าง ,
โรงเรียนบ้านศรีเตี้ย อำเภอบ้านโฮ่ง
จังหวัดลำพูน ทำโครงการ”อาหารปลอดภัยใส่ใจสุขภาพ โรงเรียนบ้านศรีเตี้ยเหล่าดู่และหนองยวง ,
โรงเรียนบ้านหนองปลาสะวาย อำเภอบ้านโฮ่ง
จังหวัดลำพูน ทำโครงการ”ส่งเสริมการสร้างพฤติกรรมและค่านิยมในการบริโภคอาหารที่ปลอดภัยและถูกหลักโภชนาการในโรงเรียนบ้านหนองปลาสะวาย” และ โรงเรียนบ้านวังไทร อำเภอบ้านด่านลานหอย
จังหวัดสุโขทัย จัดทำโครงการ”การจัดการศึกษาแบบมีส่วนร่วมเพื่อสุขภาวะคนไทยในเครือข่ายชุมชน
โรงเรียนบ้านวังไทร”
โดยโครงการทั้งหมด เน้นใช้กระบวนการเรียนรู้ร่วมกัน
ทั้ง โรงเรียน ชุมชน พ่อแม่ผู้ปกครอง ส่วนใดส่วนหนึ่งทำไม่สำเร็จแน่นอน
ถ้าโรงเรียนทำ แต่ชุมชน พ่อแม่ผู้ปกครองไม่ทำก็จะไม่สำเร็จ ดังนั้น
จำเป็นต้องทำไปด้วยกัน เรียนรู้ไปพร้อมกัน อย่างการทำเรื่องอาหารปลอดภัย
ที่เน้นเรื่องผักปลอดสารพิษ และเกษตรแบบพอเพียง เมื่อโรงเรียนทำ
นักเรียนก็นำกลับไปทำต่อที่บ้าน ในชุมชน หรือเรื่องการสูบบุหรี่ ดื่มเหล้า
ที่เด็กติดพฤติกรรมมาจากในครอบครัวในชุมชน ก็ต้องกลับไปช่วยกันปรับเปลี่ยนพฤติกรรมตั้งแต่ในห้องเรียน
ในโรงเรียน ในบ้าน
ซึ่งหมายถึงทุกส่วนที่อยู่รอบตัวเด็กก็จะต้องมีส่วนร่วมด้วยกันทั้งหมด
จากผลการดำเนินงานที่ผ่านมา พบว่า
เด็กนักเรียนสามารถที่จะเรียนรู้ปัญหาได้ด้วยตัวเอง
คิดที่จะแก้ไขปัญหาโดยการสร้างการมีส่วนร่วมและใช้กิจกรรมปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเพื่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลง
นอกจากนี้ยังพบว่ามีการขยายหลักแนวคิดและเครือข่ายไปในโรงเรียนใกล้เคียง
และกลุ่มเยาวชนเพิ่มมากขึ้น โดยหวังว่าหากมีโรงเรียนใดต้องการขยายเครือข่ายหรือเข้าร่วมโครงการ
สามารถศึกษาดูงานได้จากโรงเรียนทั้ง 9 แห่งนี้
(หนังสือพิมพ์ลานนาโพสต์ฉบับที่ 1003 ประจำวันที่ 7 - 13พฤศจิกายน 2557)
