ทักทายหม่องที่เมืองรถม้า

จำนวนผู้เข้าชม

นานปีที่ได้เพียง ผ่านมาและก็ผ่านไป ด้วยเหตุที่ไม่เคยมีความทรงจำใดๆเกี่ยวกับเมืองลำปาง นอกจากศูนย์อนุรักษ์ช้างไทย ที่ด่านเกวียน รถม้า เหมืองแม่เมาะ และบ้านคึกฤทธิ์ ปราโมช บนดอยขุนตาล ที่รู้จักเพียงผิวเผิน เรียกว่าใกล้ชิดที่สุดกับลำปาง ก็ในคืนวันที่ไปนอนโรงแรมทิพย์ช้าง เพื่อตามล่าสัมภาษณ์วิจิตร สุพินิจ อดีตผู้ว่าฯแบงก์ชาติคนหนึ่ง

ผ่านมาหลายสิบปี จากไกลมาชิดใกล้ มีความเกี่ยวพันใกล้ชิดกับเมืองลำปางด้วยภาระหน้าที่การงาน จนกระทั่งกลายมาเป็นส่วนหนึ่งของ “ลานนาโพสต์” และกลายเป็นเสมือนคนลำปางแอบแฝงคนหนึ่ง ที่ค่อยๆซึมซับความเป็นลำปาง ค่อยๆค้นหาจนพบอัญมณีมีค่าที่ถูกซุกซ่อนอยู่ข้างหลังภาพความเป็นเมืองผ่าน

           

ถึงวันนี้ “ม้าสีหมอก” ก็ยังอาจรู้จักลำปางไม่มากนัก แต่ก็รู้จักเพียงพอที่จะเล่าเรื่องเมืองลำปางในบางแง่มุมที่คนทั่วไปอาจไม่รู้มาก่อน

           

เมื่อแรกทักทายลำปางนั้น ถนนคนเดินกาดตองต้า คล้ายประตูเปิดไปสู่การรับรู้ความเป็นลำปางมากขึ้น โดยเฉพาะความเป็นพม่าในลำปาง ที่ไม่ได้เป็นพม่าในบรรยากาศแบบมหาชัย หรือแหล่งชุมชนคนทาแป้งทั่วไปในประเทศไทย

           

แต่เป็นพม่าที่สะท้อนจากรูปแบบสถาปัตยกรรม อาคารต่างๆ และวัดต่างๆที่สร้างโดยคนพม่า ประดับประดาตกแต่งด้วยศิลปกรรมแบบพม่า วัดพม่าหลายสิบวัดในลำปาง สร้างอย่างวิจิตรบรรจง ซึงหากเปรียบเทียบกับวัดพม่า ในประเทศพม่าที่ม้าสีหมอกเคยไปเยือน ต้องยอมรับว่าวัดพม่าในลำปาง สวยและงดงามกว่าวัดพม่าในพม่าหลายเท่านัก

           

ที่กาดตองต้า ภาพประทับแรกของพม่า คือ อาคารหม่องโง่ยซิน เป็นการผสมผสานระหว่างสถาปัตยกรรมแบบจีน ยุโรป พม่า และล้านนา เกิดเป็นอาคารไม้ผสมปูน ตกแต่งลวดลายด้วยไม้ฉลุลายขนมปังขิง หลังคาทรงมะนิลาสีขาว ฝ้าเพดานชั้น 2 บุด้วยแผ่นดีบุกดุนลายเหมือนวัดพม่า ประดับด้วยกระจกสี และซ่อนบันไดลับไว้อย่างแยบยล

           

ที่พื้นไม้ชั้นล่างยังมีห้องลับ เปิดปิดด้วยประตูไม้คล้ายหลุมหลบภัย

           

อาคารหม่องโง่ยซินสร้างโดยหม่องโง่ยซิน คหบดีชาวพม่า ต้นตระกูล “สุวรรณอัตถ์” ที่เข้ามาค้าไม้และลงหลักปักฐานที่เมืองลำปาง ในคืนที่ไปเยือนอาคารหม่องโง่ยซิน จำได้ว่า มีคนเก่าคนแก่ของเมืองลำปางคนหนึ่ง คอยเล่าเรื่องประวัติศาสตร์ของหม่องโง่ยซินด้วย แต่เวลาผ่านไปก็เริ่มเลือนๆ ค่าที่ในเวลานั้นยังไม่ได้ใส่ใจเมืองลำปางมากนัก

           

คนทั่วไปเมื่อพูดถึงลำปาง พวกเขาอาจนึกถึงดอยขุนตาลอันเป็นสถานที่ตั้งของอุโมงค์รถไฟที่ยาวที่สุดในประเทศไทย หลายคนนึกถึงพระธาตุลำปางหลวงโบราณสถานเก่าแก่อันงดงาม สร้างตั้งแต่สมัยพระนางจามเทวี  คิดถึงแม่เมาะและถ่านหินลิกไนต์ แต่ไม่มีใครคิดถึงพม่า เพราะชนชาติพม่ารุ่นหลังมาทำมาหากินแลกหยาดเหงื่อแรงงานในจังหวัดที่มีอุตสาหกรรมประมง มากกว่าจะมาเป็นพ่อค้าคหบดีเหมือนคนรุ่นก่อน

           

ความเป็นชนชาติพม่าในลำปางนั้นสูญหายไปแล้ว แต่ความงดงามด้วยศิลปกรรมแบบพม่า อันวิจิตร ศรัทธาของผู้คนที่มีต่อพระพุทธศาสนา และยังผลให้วัดพม่าหลายสิบวัดในลำปางยังเป็นที่พึ่งพิงทางใจยังคงอยู่ที่นี่ วันนี้ พรุ่งนี้ และตลอดไป

(หนังสือพิมพ์ลานนาโพสต์  ฉบับที่ 1108 วันที่  9 - 15  ธันวาคม 2559)