วิถีที่ลื่นไหลในสงกรานต์

จำนวนผุ้เข้าชม

ต้นฤดูร้อน คือช่วงเวลาที่เอื้องผึ้งจะบานสะพรั่งอวดช่อระย้าสีเหลืองตามคาคบไม้ ในอดีตตามบ้านของชาวล้านนาส่วนใหญ่มักขาดเสียไม่ได้ที่จะนำมาปลูก เมื่อถึงเวลาบานดอก ช่อดอก ซึ่งมีดอกไม่แน่นจนเกินไป จึงพลิ้วไหวล้อลมได้ง่าย ส่งกลิ่นหอมจาง ๆ ดูอ่อนหวานบอบบาง ช่อเล็ก ๆ จะถูกปลิดมาแซมผมสตรีชาวล้านนายามไปวัดไปวาในช่วงเทศกาลปีใหม่เมือง

ฤดูร้อนปีนี้ พ่อเปรยขึ้นมาว่าไม่เห็นเอื้องผึ้งแม้แต่น้อย หรือคนรุ่นนี้เขาไม่นิยมปลูกกล้วยไม้อิงอาศัยชนิดนี้กันแล้ว จริงของพ่อ ปีนี้เราไม่เห็นเอื้องผึ้ง แต่ที่ตลาดกลับเห็นเอื้องผึ้งประดิษฐ์จากกระดาษวางขายพร้อมช่อดอกไม้ปลอมสีเปรอะ ๆ ที่ไม่สามารถระบุสายพันธุ์ได้

เอื้องผึ้ง (Dendrobium lindleyi) พบครั้งแรกทางภาคเหนือของเมียนมา ในปี ค.ศ. 1840 ได้ถูกตั้งชื่อพฤกษศาสตร์ว่า D. lindleyi โดยชื่อระบุชนิดตั้งเพื่อเป็นเกียรติแด่ Sir John Lindley มีเขตกระจายพันธุ์ตั้งแต่สิกขิม ภูฏาน อินเดีย จีน เมียนมา ไทย ลาว เวียดนาม และกัมพูชา สำหรับประเทศไทยพบเกือบทุกภาค ยกเว้นภาคกลาง ในอดีตนิยมปลูกกันทั่วไป โดยเฉพาะในภาคเหนือ แต่เริ่มมีจำนวนลดลง

นอกจากเอื้องผึ้งที่เริ่มหายไปจากคาคบและบนเส้นผมของหญิงล้านนา กลายเป็นเอื้องผึ้งกระดาษ ปีใหม่เมืองปีนี้ยังมีวัฒนธรรมการแต่งกายไม่เหมือนเดิม นั่นคือการมาถึงของผ้ามัดย้อม ทั้งมัดย้อมจริงและเพียงสกรีนลายมัดย้อม วางขายกันทั่วเมืองลำปาง จากหม้อห้อมเป็นลายดอก มาปีนี้มีความนิยมในมัดย้อม

ผ้าหม้อห้อมทุกวันนี้ถูกนำมาเพิ่มมูลค่าด้วยการทำเป็นผ้ามัดย้อมห้อม กลายเป็นหนึ่งในงานคราฟต์เก๋ ๆ เพราะทุกผืนมัดแล้วย้อมออกมาจะได้ลวดลายไม่เหมือนกันเลยสักผืน ปีนี้จึงเป็นปีแห่งผ้ามัดย้อม ที่เบียดเสื้อลายดอกตีตื้นขึ้นมาอย่างสูสี

วิถีที่ลื่นไหลในเทศกาลสงกรานต์ของเรายังปรากฏออกมาในรูปแบบของปาร์ตี้โฟม ซึ่งจัดติดต่อกันมาสักระยะหนึ่งแล้ว หลายคนอาจสงสัยว่าฟองโฟมเหล่านี้ทำจากอะไร ความจริงแล้ว โฟมเหล่านี้ทำจากน้ำยาโฟม น้ำยาดังกล่าวมีส่วนผสมของน้ำ 99 เปอร์เซ็นต์ และหัวเชื้อสบู่ หรือโฟม 1 เปอร์เซ็นต์ ขั้นตอนในการผลิตโฟม คือนำน้ำยาโฟมใส่ในเครื่องฉีดพ่นโฟม ซึ่งจะเปลี่ยนน้ำยาโฟมให้เป็นฟองโฟมนั่นเอง ทั้งนี้ เครื่องฉีดพ่นโฟมต้องมีมาตรฐาน และปริมาณความเข้มข้นของน้ำยาโฟมต้องไม่มากเกินไป อย่างไรก็ตาม สารที่ใช้ในการผลิตโฟมนั้น หากมีความเป็นด่างสูงเกินไปจะก่อให้เกิดการระคายเคืองต่อผิวหนังและดวงตาได้ ปาร์ตีโฟมจึงไม่ได้ปลอดภัย 100 เปอร์เซ็นต์

อาการลื่นไหลยังมีให้เห็นตามสองข้างทางมีให้เห็นอยู่ทุกปีแม้ว่าจะมีการประกาศห้ามขายสุราในพื้นที่ที่กำหนดจัดงาน  แต่เราก็จะเห็นเต็มไปด้วยการตั้งโต๊ะร่ำสุราอย่างเปิดเผย พร้อมเปิดเพลงเสียงดังกระหึ่ม สตรีล้านนาใส่กางเกงขาสั้นเต้นกันมันสะเด็ด ขณะที่บางคนเดินเตร่ไปตามริมถนนด้วยอาการเมามาย หลังรถกระบะก็ยังเห็นคนดื่มเหล้า เช่นเดียวกับคนขี่มอเตอร์ไซค์ก็ถือกระป๋องเบียร์ร่อนไปมา

หลายคนยังสนุกสนานกับการเฉลิมฉลอง ขณะที่หลายคนเริ่มส่ายหน้าอย่างเอือมระอา หลายบ้านเปิดเพลง หรือไม่ก็ร้องคาราโอเกะออกลำโพงโดยหลงลืมความเกรงใจ ด้วยเหตุผลง่าย ๆ

“นาน ๆ ครั้งหรอกน่า"

(หนังสือพิมพ์ลานนาโพสต์ฉบับที่ 1220 วันที่ 8 - 14 มีนาคม 2562)