การจัดงานสมโภชพระพุทธนิรโรคันตรายชัยวัฒน์จตุรทิศ (หลวงพ่อดำ) พระประจำทิศเหนือ

ด้วยจังหวัดลำปาง โดยสำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดลำปาง ร่วมกับเทศบาลนครลำปาง องค์การบริหารส่วนจังหวัดลำปาง วิทยาลัยสงฆ์นครลำปาง และ สภาวัฒนธรรมจังหวัดลำปาง กำหนดจัดงาน “สมโภช พระพุทธนิรโรคันตรายชัยวัฒน์จตุรทิศ (หลวงพ่อดำ) แบบล้านนาของจังหวัดลำปาง” ประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2567 ซึ่งจัดขึ้นเพื่อฟื้นฟูขนบธรรมเนียมประเพณีในการสมโภชพระพุทธนิรโรคันตรายชัยวัฒน์จตุรทิศ (หลวงพ่อดำ) พระประจำทิศเหนือ และเพื่ออนุรักษ์ สืบสาน ภูมิปัญญาชุมชนท้องถิ่น ผ่านประเพณีพิธีกรรม หลอมรวมจิตใจของคนในสังคมให้มีที่ยึดเหนี่ยว สร้างกุศโลบายในการขจัดปัดเป่าภัยร้าย เสริมดวงชะตาให้กับเมืองลำปาง และสร้างความร่มเย็นให้กับประชาชนลำปาง อีกทั้งยังเป็นการรำลึกในพระมหากรุณาธิคุณต่อสถาบันพระมหากษัตริย์ ที่พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ในหลวงรัชกาลที่ ๙ มีต่อประชาชนในจังหวัดลำปางด้วย

พระพุทธนิรโรคันตรายชัยวัฒน์จตุรทิศ (พระพุทธรูปสี่มุมเมือง) สร้างในรัชสมัยพระบาทสมเด็จ พระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร พระราชทานแก่ผู้ว่าราชการจังหวัดทั้ง 4 จังหวัด เมื่อวันที่ 27 ธันวาคม พุทธศักราช 2511 ณ พระตำหนักจิตรลดารโหฐาน พระราชวังดุสิต เพื่ออัญเชิญไปประดิษฐานคุ้มครองแผ่นดินในทิศทั้งสี่ตามพระราชปณิธาน คือ

            องค์ที่ 1 ประจำทิศเหนือ ประดิษฐาน ณ ศาลาจตุรมุขหน้าศาลากลาง (หลังเก่า) จังหวัดลำปาง

            องค์ที่ 2 ประจำทิศใต้      ประดิษฐาน ณ ศาลาจตุรมุขหน้าศาลากลาง จังหวัดพัทลุง

            องค์ที่ 3 ประจำทิศตะวันออก ประดิษฐาน ณ ศาลาจตุรมุข วัดศาลาแดง จังหวัดสระบุรี

            องค์ที่ 4 ประจำทิศตะวันตก ประดิษฐาน ณ วิหารบนเขาแก่นจันทร์ จังหวัดราชบุรี

            นอกจากนี้ยังพบว่าพระพุทธนิรโรคันตรายชัยวัฒน์จตุรทิศที่ประดิษฐานอยู่ ณ จังหวัดลำปางเป็นเพียง 1 ใน 4 องค์ที่เป็นเนื้อโลหะสีดำ ชาวลำปางจึงมีการเรียกพระนิรโรคันตรายชัยวัฒน์จตุรทิศ ว่า “หลวงพ่อดำ” สืบมาจนถึงปัจจุบัน

การจัดงานจะมีการจัดขึ้นตั้งแต่วันที่ 26 - 27 ธันวาคม 2566 ณ บริเวณมณฑลพิธี มณฑป พระพุทธนิรโรคันตรายชัยวัฒน์จตุรทิศ (หลวงพ่อดำ) หน้าพิพิธภัณฑ์การเรียนรู้เมืองลำปาง (มิวเซียมลำปาง) ซึ่งจัดขึ้นมาเป็นครั้งที่ 4 แล้ว โดยมีกิจกรรมสำคัญ ๆ ดังนี้ การจัดตลาดนัดคุณธรรมที่มีการเชิญเครือข่ายชุมชน หรือองค์กรคุณธรรมร่วมจัดนิทรรศการและออกร้าน พิธีถวายเครื่องหลวง (เครื่องสักการะ) แบบล้านนา พิธีเจริญพระพุทธมนต์แบบล้านนา หรือที่เรียกว่า สวดมนต์ตั๋น การแสดงพระธรรมเทศนากัณฑ์สำคัญ จำนวน 5 กัณฑ์ ซึ่งเป็นกัณฑ์เทศน์ที่มีความเป็นมงคลหาฟังได้ไม่ง่ายนัก ได้แก่ กัณฑ์ปาระมีปันจั้น ที่กล่าวถึงบารมีธรรมของพระพุทธเจ้า กัณฑ์พุทธคุณสังคหโลก จะกล่าวถึงเรื่องการปัดเป่าโรคภัยไข้เจ็บ กัณฑ์สารากริวิชชาสูตร จะกล่าวถึงการสืบชะตา กัณฑ์อุณหัสวิชโยคาถา จะกล่าวถึงการแคล้วคลาดจากภัยอายุยืนยาว และกัณฑ์พุทธาภิเษก ที่กล่าวสรรเสริญพระพุทธเจ้า หลังจากนั้น จะเป็นการสวดเบิกสมโภช จำนวน 7 วาร ซึ่งบทสวดจะมีเนื้อหากล่าวถึงพุทธประวัตินับตั้งแต่ออกบวชจนถึงตรัสรู้ จะจบการสวดเบิกในรุ่งเช้าของวันที่ 27 ธันวาคม 2566 จากนั้นจะมีการสวดบทธัมมะจักรกัปปะวัตนสูตร ถวายข้าวมธุปายาส สรงน้ำพระพุทธนิรโรคันตรายชัยวัฒน์จตุรทิศ (หลวงพ่อดำ) และต้นโพธิ์ เป็นอันเสร็จพิธี

ในการจัดงานสมโภชพระพุทธนิรโรคันตรายชัยวัฒน์จตุรทิศ (หลวงพ่อดำ) พระประจำทิศเหนือ ได้สะท้อนถึงการอนุรักษ์ สืบสาน ภูมิปัญญาชุมชนท้องถิ่น ผ่านพิธีกรรมการสมโภช (สวดเบิก) แบบจังหวัดลำปาง ซึ่งเป็นพิธีกรรมดั้งเดิมที่ได้รับการสืบทอดต่อกันมา ซึ่งจะกระทำพิธีนี้กับพระธาตุสำคัญ พระพุทธรูปสำคัญ และในวันสำคัญเท่านั้น ซึ่งปัจจุบันเหลือเพียงไม่กี่แห่งที่ยังคงมีพิธีกรรมนี้อยู่ จึงเป็นพิธีกรรมหนึ่งที่ควรค่าแก่การอนุรักษ์ไว้ เพราะเต็มไปด้วยการรังสรรค์ภูมิปัญญาในด้านต่างๆ เช่น การจัดทำเครื่องสักการะ การจัดทำมณฑลพิธี และด้านดนตรี กวี และศิลปะแขนงต่างๆ ไว้ในพิธีกรรมด้วย

และการจัดงานสมโภชพระพุทธนิรโรคันตรายชัยวัฒน์จตุรทิศ (หลวงพ่อดำ) พระประจำทิศเหนือ ได้เปิดโอกาสให้ประชาชน และทุกภาคส่วนมีส่วนร่วมในการเป็นเจ้าภาพด้วย คือ เป็นเจ้าภาพจตุปัจจัยไทยธรรมพระสงฆ์ จำนวน 20 รูป ๆ ละ 500 บาท กัณฑ์เทศน์จำนวน 5 กัณฑ์ ๆ ละ 1,500 บาท กัณฑ์สวดเบิกจำนวน 9 วาร ๆ ละ 3,000 บาท โดยผู้ประสงค์เป็นเจ้าภาพแจ้งความประสงค์ได้ที่หมายเลขโทรศัพท์ 081 874 1552 นายศุขฐิ์เกษม ฝั้นคำอ้าย นักวิชาการวัฒนธรรมชำนาญการ หรือร่วมทำบุญได้ที่มณฑปหลวงพ่อดำ ในวันที่ 26 ธันวาคม 2566 นี้

ขอบคุณภาพ : คุณอำนาจ ดวงใย