ชาวไทยภูเขาเมืองงาว

นอกจากหล่มภูเขียวและสะพานโยงอันโด่งดังแล้ว อำเภองาวยังมีความหลากหลายของกลุ่มชาติพันธุ์ที่น่าสนใจไม่น้อย หลายคนยังไม่รู้ว่า ที่นี่คือแหล่งรวมชาวไทยภูเขาถึง 3 เผ่า คือ เผ่าเมี่ยน (เย้า) เผ่าอาข่า (อีก้อ) และเผ่ากะเหรี่ยง

เผ่าเมี่ยนมีถิ่นฐานเดิมอยู่ในประเทศจีนแถบแม่น้ำแยงซี ชาวจีนเรียกชาวเมี่ยนอย่างดูแคลนว่า “เย้า” ที่แปลว่า “ป่าเถื่อน” แต่พวกเขากลับเรียกตัวเองว่า “เมี่ยน” ซึ่งแปลว่า “มนุษย์” ครั้นต่อมาชาวเมี่ยนถูกคุกคามจากชาวจีน จึงอพยพลงใต้มายังเวียดนามเหนือ ตอนเหนือของลาว ทางตะวันออกของพม่าแถวเชียงตุง และภาคเหนือของไทย ทั้งนี้ ชาวเมี่ยนที่เข้ามาอยู่ในไทยส่วนใหญ่อพยพมาจากลาวและพม่า ทุกวันนี้ ไทยจึงมีชาวเมี่ยนอาศัยอยู่ในเชียงราย พะเยา น่าน กำแพงเพชร เชียงใหม่ ตาก เพชรบูรณ์ สุโขทัย และลำปาง

สำหรับลำปาง ชาวไทยภูเขาเผ่าเมี่ยน หรือเย้า อาศัยอยู่ในอำเภองาว ที่บ้านบ่อสี่เหลี่ยม หมู่บ้านบนดอยสูง ซึ่งนักท่องเที่ยวสามารถพักค้างคืนได้ แต่การเดินทางต้องใช้รถขับเคลื่อนสี่ล้อ เนื่องจากเส้นทางลาดชันมาก

เผ่าอาข่า เดิมอาศัยอยู่บริเวณต้นแม่น้ำไท้ฮั่วสุย หรือแม่น้ำดอกท้อ ต่อมาถูกรุกรานจนต้องอพยพลงใต้มายังมณฑลยูนนาน แคว้นสิบสองปันนา และกวางเจา เมื่อจีนเปลี่ยนแปลงการปกครองและมีความวุ่นวายทางการเมือง ก็พากันอพยพลงใต้ต่อมาถึงแคว้นเชียงตุงของพม่า ไปถึงแคว้นหัวโขงและแคว้นพงสาลีของลาว กระทั่งมาถึงชายแดนไทย-พม่าด้านอำเภอแม่สาย จังหวัดเชียงราย ปัจจุบันมีชาวอาข่าอาศัยอยู่ในภาคเหนือของไทย ได้แก่ เชียงราย เชียงใหม่ แพร่ ตาก น่าน เพชรบูรณ์ และลำปาง

เดิมคนไทยและพม่ามักเรียกชาวอาข่าว่า “อีก้อ” ขณะที่พวกเขาจะเรียกตนเองว่า “อาข่า” อันหมายถึง “ผู้ที่อยู่บนภูเขาสูง” และดูเหมือนการถูกเรียกว่าอาข่า จะเป็นความภูมิใจของพวกเขามากกว่าถูกเรียกว่าอีก้อ

ที่บ้านป่ากล้วยเป็นหมู่บ้านชาวไทยภูเขาเผ่าอาข่า ที่นั่นมีพิพิธภัณฑ์พื้นบ้านเล็ก ๆ จำลองสิ่งที่เป็นเอกลักษณ์ของชาวอาข่า ไม่ว่าจะเป็นประตูลกข่อ ชิงช้าใหญ่ และศาลผี ไว้ให้นักท่องเที่ยวที่มาเยือนได้ชมวิถีชีวิตที่ไม่เหมือนใครของพวกเขา

           

สำหรับเผ่ากะเหรี่ยง พวกเขาเรียกตนเองว่า “ปกาเกอญอ” ซึ่งแปลว่า “คน” เป็นกลุ่มชาติพันธุ์ที่มีจำนวนมากที่สุดในไทย ชาวกะเหรี่ยงสืบเชื้อสายมาจากเผ่ามองโกล เป็นเผ่าแรกที่ตั้งรกรากอยู่ติดกับต้นแม่น้ำแยงซีในเขตทะเลทรายโกบี ต่อมาอพยพหนีการรุกรานจากชาวจีนมายังทิเบต จากนั้นก็ถอยร่นลงมาทางใต้เรื่อย ๆ จนมาถึงพม่า แต่ในที่สุดก็ถูกพม่าคุกคามอย่างหนัก และอพยพเข้ามาอยู่ในภาคเหนือและภาคตะวันตกของไทย

           

ชาวกะเหรี่ยงมีเอกลักษณ์ของชนเผ่าอยู่ที่ความรักสงบ และมีวิถีชีวิตที่เป็นหนึ่งบเดียวกับธรรมชาติ นอกจากนี้ ยังภาษาพูดและภาษาเขียนเป็นของตนเอง โดยดัดแปลงจากตัวอักษรพม่าผสมอักษรโรมัน

ชาวกะเหรี่ยงในลำปางส่วนหนึ่งอยู่ที่อำเภองาว ในหมู่บ้านที่ชื่อบ้านแม่ฮ่าง จุดเด่นของหมู่บ้านอยู่ที่โรงเรียนบ้านแม่ฮ่าง โรงเรียนเดียวในย่านนี้ที่เป็นโรงเรียนกิน-นอน มีเด็ก ๆ ชาวไทยภูเขาจากหมู่บ้านห่างไกลมาเรียนมากมาย ทั้งเผ่าอาข่า เผ่าเมี่ยน และเผ่ากะเหรี่ยง บ้านแม่ฮ่างยังมีผลิตภัณฑ์ผ้าทอ ฝีมือกลุ่มแม่บ้านกะเหรี่ยงบ้านแม่ฮ่าง ซึ่งถือเป็นสินค้าโอท็อปเมืองงาวเลยทีเดียว

(หนังสือพิมพ์ลานนาโพสต์ ฉบับที่ 1019 ประจำวันที่ 6 - 12 มีนาคม 2558)