กุลธิดา สืบหล้า...เรื่อง
เมื่อเริ่มเข้าสู่ฤดูหนาว ก็ถึงคราวเบ่งบานของดอกไม้นานาพรรณ โดยเฉพาะดอกไม้สีเหลือง
ปลายเดือนพฤศจิกายน แม้เมืองลำปางจะไม่ใช่ปลายทางในการชมดอกบัวตองอย่างเช่นดอยแม่อูคอและดอยแม่เหาะ จังหวัดแม่ฮ่องสอน หรือดอยหัวแม่คำ จังหวัดเชียงราย แต่ทุ่งดอกบัวตองใน กฟผ. แม่เมาะก็พอจะเป็นแม่เหล็กดึงดูดนักท่องเที่ยวได้อยู่บ้าง
ดอกบัวตองไม่ใช่พืชของไทย แต่มีถิ่นกำเนิดในเม็กซิโกและอเมริกากลาง ถูกนำเข้ามาปลูกโดยมิชชันนารีที่เข้ามาเผยแผ่ศาสนาคริสต์ในพื้นที่ชายแดนภาคเหนือ จากดอกไม้เล็ก ๆ ที่ปลูกประดับหน้าที่พักเพื่อให้คลายความคิดถึงบ้านเกิดเมืองนอน พืชชนิดนี้ได้กระจายออกไปตามแดนดอยต่าง ๆ ทั้งปลิวไปด้วยสายลม และมีคนเห็นความงามนำไปปลูกไว้เป็นไม้ประดับ กระทั่งในที่สุด ดอกบัวตองก็บานสะพรั่งไปทั่วภาคเหนือ แม้มันจะดูสวยงามอลังการ แต่นักพฤกษศาสตร์มองว่า นี่คือพืชเอเลี่ยนตัวฉกาจที่เบียดเบียนพืชดั้งเดิมชนิดอื่นจนขึ้นไม่ได้เลยทีเดียว สำหรับชาวม้งถือว่ามันคือสมุนไพร โดยนำมาต้มทั้งต้น น้ำที่ได้ว่ากันว่าขมมาก ใช้อาบเพื่อรักษาโรคผิวหนัง
ทุกวันนี้ ดอกบัวตองกลายเป็นดอกไม้ที่เราเห็นบ่อย ๆ เพราะมักจะเยี่ยมหน้ายื่นดอกสีเหลืองเปะปะออกมาจากริมรั้วบ้านคนนั้นคนนี้ สีเหลืองสดใสชวนให้สดชื่นทำให้ใครต่อใครอดไม่ได้ที่จะเหลียวมอง ดอกบัวตองบานอยู่ได้ไม่นาน เพราะเป็นวัชพืช หลังจากดอกเฉา เมล็ดบัวตองจะโปรยกลับลงไปยังที่เดิม ปล่อยให้ต้นแม่ตาย แล้วงอกขึ้นมาใหม่ในฤดูถัดไป
ดอกไม้สีเหลืองอีกชนิดหนึ่งที่คนไทยหลงใหล คือ ดอกทานตะวัน เมืองลำปางเราไม่มีทุ่งดอกทานตะวัน จะมีก็แต่ประดับอยู่หน้าร้านอาหาร ร้านกาแฟ
ดอกทานตะวันเป็นไม้ล้มลุกที่นำเข้ามาจากต่างประเทศ ถิ่นกำเนิดอยู่ในทวีปอเมริกาเหนือ เป็นพืชทนแล้ง พบมากในบริเวณที่สภาพดินเป็นดินร่วนปนทราย ลำต้นทานตะวันสูงได้ถึง 4 เมตร นอกจากเมล็ดจะมีคุณค่าทางโภชนาการสูงแล้ว ปัจจุบันยังนิยมนำมาสกัดน้ำมันปรุงอาหาร หรือนำเมล็ดมาอบแห้งเป็นของกินเล่น ส่วนสรรพคุณสมุนไพร ดอกใช้เป็นยาขับลมและแก้ปวดหัวได้ดี จังหวัดที่ปลูกดอกทานตะวันรวมแล้วนับแสน ๆ ไร่ คือ จังหวัดสระบุรีและจังหวัดลพบุรี นอกจากนี้ ก็ยังมีที่อำเภอตากฟ้า จังหวัดนครสวรรค์ด้วย
ระยะหลังมานี้ เรายังได้ยินชื่อของปอเทือง ในสายตาของเกษตรกร ปอเทืองเสมือนผู้ช่วยพลิกฟื้นผืนนาไร่ ด้วยเป็นพืชตระกูลถั่วที่มีอินทรียสารมากมาย ชาวนาไร่จึงปลูกไว้คลุมดิน แล้วไถกลบกลายเป็นปุ๋ยชั้นดี ทว่าในประโยชน์อันมีค่านั้น ดอกเหลืองละมุนที่เบ่งบานพร้อม ๆ กันราวกับผืนพรม ก็กลายเป็นภาพงดงามแก่คนผ่านทางไปโดยปริยาย
เราคงได้เห็นปอเทืองกันบ้างแล้ว ตามไร่นาในอำเภอรอบนอก เพียงแต่ยังไม่แพร่หลายเท่าจังหวัดอื่น ๆ อย่างที่บ้านรำแดง อำเภอสิงหนคร จังหวัดสงขลา ทุ่งนาระหว่างทางสู่เขาย้อย จังหวัดเพชรบุรี และที่อุทยานแห่งชาติดอยภูนาง จังหวัดพะเยา
อ้อ...ดอกโสนในมือ ที่กำลังจะจิ้มน้ำพริกกะปิอยู่นั้น ก็ถือเป็นดอกไม้สีเหลืองตามฤดูกาลด้วยเหมือนกัน ดอกโสนเป็นต้นไม้ล้มลุกพื้นบ้าน มีกลิ่นหอมเฉพาะตัว โดยเฉพาะอย่างยิ่งดอกโสนที่เก็บจากต้นที่แช่อยู่ในน้ำ มันยังมีรสหวานเล็กน้อย ทำอาหารคาวหวานอร่อย ๆ ได้หลายอย่าง นับเป็นดอกไม้สีเหลืองที่ไม่ได้ดึงดูดการท่องเที่ยวสักเท่าไร แต่ดึงดูดคนกินมากกว่า
