ระเบิดแก่งแม่น้ำโขง ชะตากรรมที่โถมถั่ง

จำนวนผู้เข้าชม

จากการละลายของหิมะในหุบเขาสูงของทิเบตที่ความสูงร่วม 5,000 เมตรจากระดับทะเลปานกลาง แล้วเดินทางผ่าน 6 ประเทศ คือ จีน เมียนมาร์ ไทย ลาว กัมพูชา และเวียดนาม รวมระยะทาง4,909 กิโลเมตร ทำให้แม่น้ำโขงมีความยาวเป็นอันดับ 8 ของโลก ทั้งนี้ แม่น้ำโขงไหลผ่านประเทศไทย 2 ช่วง คือ ช่วงที่เป็นเส้นเขตแดนไทย-ลาวด้านอำเภอเชียงแสน อำเภอเชียงของ และอำเภอเวียงแก่น จังหวัดเชียงราย ก่อนจะไหลเข้าสู่ลาว แล้วไหลมาเป็นเส้นเขตแดนไทย-ลาวอีกครั้งที่อำเภอเชียงคาน จังหวัดเลย ผ่านจังหวัดหนองคาย บึงกาฬ นครพนม มุกดาหาร อำนาจเจริญ และอุบลราชธานี รวมระยะทางที่ไหลผ่านไทยทั้งสิ้น 976 กิโลเมตร

แม่น้ำโขงหลากไหลไปทางใดก็นำความอุดมสมบูรณ์หล่อเลี้ยงผืนแผ่นดินและผู้คนสองฟากฝั่งกว่า 100 ล้านคน ซึ่งเป็นกลุ่มชนที่มีความหลากหลายของวิถีวัฒนธรรมกว่า 100 ชนเผ่า ในด้านความหลากหลายทางชีวภาพ แม่น้ำโขงมีความหลากหลายของพันธุ์ปลามากเป็นอันดับ 3 ของโลกรองจากแม่น้ำแอมะซอนในอเมริกาใต้และแม่น้ำแซร์ในทวีปแอฟริกา โดยมีการสำรวจพบพันธุ์ปลากว่า 1,245 ชนิด ในจำนวนนี้มีปลาบึก ซึ่งเป็นปลาน้ำจืดขนาดใหญ่ที่สุดในโลกรวมอยู่ด้วย

แม่น้ำโขงกำลังเผชิญชะตากรรมที่เกรี้ยวกราด เมื่อโครงการระเบิดแก่งแม่น้ำโขงได้รับอนุมัติจากคณะรัฐมนตรีเมื่อวันที่ 27 ธันวาคม พ.ศ. 2559 ขณะที่ก็ยังมีการถกเถียงกันในวงกว้างว่าจะสร้างความเสียหายอย่างรุนแรงต่อระบบนิเวศชุมชน และเศรษฐกิจ สิ่งที่จะเกิดขึ้นหากมีการเริ่มดำเนินโครงการปรับปรุงร่องน้ำเพื่อการเดินเรือพาณิชย์ในแม่น้ำโขงจะส่งผลต่อพืชและสัตว์น้ำ ซึ่งเปรียบเสมือนอู่ข้าวอู่น้ำของชาวบ้านในลุ่มน้ำโขง กระทบไปยังวิถีชีวิตของชาวประมงท้องถิ่น การทำเกษตรกรรมและการท่องเที่ยว

เมื่อวันที่ 17 มกราคมที่ผ่านมา กลุ่มรักษ์เชียงของ ภาคีเครือข่าย ตัวแทนภาคท้องถิ่น ตัวแทนผู้ประกอบการ พร้อมชาวบ้านกว่า 20 หมู่บ้านในพื้นที่ลุ่มน้ำโขง ได้นัดประชุมหารือเกี่ยวกับโครงการระเบิดแก่ง โดยมีรองอธิบดีกรมเจ้าท่าร่วมฟังความคิดเห็นด้วย ซึ่งทางกรมเจ้าท่าเองก็ได้เชิญวิศวกรตัวแทนของบริษัทที่ได้รับสัมปทานจากรัฐบาลจีนให้สำรวจและระเบิดแก่งในแม่น้ำโขงเข้าสังเกตการณ์เช่นกัน (แต่ปฏิเสธที่จะให้สัมภาษณ์ใดๆ)

นายก อบต. ริมโขงกล่าวว่า ตั้งแต่มีการสร้างเขื่อนกั้นแม่น้ำโขงในจีน ชาวบ้านก็ได้รับผลกระทบอยู่แล้ว ถ้ามีการระเบิดแก่งและขุดขยายร่องน้ำให้เรือพาณิชย์ 500 ตันล่องลงมาไม่ยิ่งแย่กว่าเดิมหรือ ทุกวันนี้ทั้งปลา พืชน้ำ สาหร่ายแม่น้ำโขง หรือไก ก็เหลือน้อยเต็มที และไทยยังเสี่ยงต่อการสูญเสียดินแดน รวมทั้งปัญหาการกัดเซาะตลิ่งตลอดแนวแม่น้ำโขงอีก

ด้านเจ้าอาวาสวัดสบกก อำเภอเชียงแสน ให้ข้อมูลว่า ตอนนี้บ้านสบกกเหลือเรือหาปลาเพียง 10 ลำ เพราะจำนวนปลาลดลงอย่างรวดเร็ว ส่วนการเดินเรือขนาดใหญ่ที่เชียงแสนก็ส่งผลกระทบอย่างมาก เพราะแล่นด้วยความเร็วเต็มที่จนเกิดคลื่นซัดตลิ่งพัง ชาวบ้านต้องคอยตะโกนให้ลดความเร็ว แต่ก็ไม่เป็นผล และยังมีคราบน้ำมันเครื่องที่ถูกปล่อยจากเรือ มีถุงดำใส่น้ำมันลอยมาติดตลิ่ง มีการทิ้งซากสัตว์ที่ตายระหว่างขนส่งลงในแม่น้ำอีกต่างหาก

ส่วนประธานสภาวัฒนธรรมอำเภอเชียงของกังวลว่า วิถีชีวิตชาวเชียงของอาจต้องเปลี่ยนแปลงจากกระแสวัฒนธรรมจีนที่จะถาโถมเข้ามาเพราะจีนนั้น เจตนาที่จะเป็นมหาอำนาจแห่งเอเชียอยู่แล้ว เช่นเดียวกับมัคคุเทศก์ท่องเที่ยวดูนกเชียงของที่วิตกว่า นกกว่า 76 ชนิดที่ใช้ชายฝั่งแม่น้ำโขงและตามเกาะแก่งเป็นแหล่งหากินและวางไข่คงได้รับผลกระทบแน่นอน ในจำนวนนี้เป็นนกหายาก บ้างถูกขึ้นทะเบียนใกล้สูญพันธุ์

สุดท้ายประธานกลุ่มรักษ์เชียงของยืนยันว่า การทำลายแม่น้ำโขงไม่ว่าทางใดก็ตาม ล้วนเป็นภัยต่อชุมชนทั้งสิ้น พวกเขาไม่ได้ต้องการยืดเวลา หรือชะลอโครงการ แต่อยากขอให้ยุติโครงการระเบิดแก่งไปเสีย ระหว่างนี้จะขอเคลื่อนไหวต่อไป โดยจะจัดกิจกรรมรณรงค์คัดค้านการระเบิดแก่งแม่น้ำโขงครั้งใหญ่ในวันที่ 5 กุมภาพันธ์นี้ ที่ท่าเรือเผาถ่าน อำเภอเชียงของ จังหวัดเชียงราย

           
(หนังสือพิมพ์ลานนาโพสต์  ฉบับที่ 1113 วันที่  20 - 26 มกราคม 2560 )