ชมช้างมุมมองใหม่

จำนวนผู้เข้าชม

นานมาแล้ว เราเคยลัดเลาะไปบนถนนเส้นเล็ก ๆ ด้านหลังศูนย์อนุรักษ์ช้างไทย อำเภอห้างฉัตร บ่ายแก่ ๆ วันนั้นควาญช้างสองสามคนพาช้างของตนมุ่งหน้ามายังสระน้ำกลางป่า เราจูงมือลูกสาวลงจากรถ แอบมองพวกเขาจากที่ไกล ๆ ควาญช้างเห็นเด็กน้อยด้อม ๆ มอง ๆ ช้างก็กวักมือเรียกให้เข้าไปใกล้ ๆ ช้างลงอาบน้ำสบายใจ ส่วนเราหลบยืนหลังพุ่มไม้มองช้างอาบน้ำอย่างเป็นสุข

มันเป็นภาพที่เป็นธรรมชาติเหลือเกินและยังตราตรึงอยู่ในใจเราสองคนแม่ลูกเสมอ แม้จะเคยพาเพื่อน ๆ หรือแขกของครอบครัวไปเที่ยวศูนย์อนุรักษ์ช้างไทยหลายครั้ง ซึ่งแน่ละ ใคร ๆ ก็อยากไปที่นั่นเมื่อมาลำปาง แต่ไม่เคยมีครั้งไหนอยู่ในความทรงจำเหมือนการได้บังเอิญเจอช้างในวันนั้น

การท่องเที่ยวชมช้างกำลังเป็นที่กล่าวถึง นักท่องเที่ยวต่างชาติเริ่มตระหนักถึงสวัสดิภาพของช้างมากขึ้น และกำลังตั้งคำถามถึงความเหมาะสมในการดูแลช้างในแหล่งท่องเที่ยวประเภทปางช้างของหลายประเทศในเอเชีย

เมื่อไม่นานมานี้ นิตยสารหนีกรุง ไปปรุงฝัน นำเสนอเรื่องราวของศูนย์บริบาลช้างบุญรอด (Boon Lott’ s Elephant Sanctuary-BLES) อำเภอศรีสัชนาลัย จังหวัดสุโขทัย ซึ่งมีที่ปรึกษาอย่างองค์กรพิทักษ์สัตว์แห่งโลกและองค์กรช่วยเหลือช้างสากล ที่ให้ความสำคัญกับสวัสดิภาพของสัตว์มากที่สุด

Katherine Connor คือหญิงสาวชาวอังกฤษผู้จากบ้านเกิดเมืองนอนมาบุกเบิกพื้นที่ที่เหมาะสมสำหรับช้าง โดยจัดตั้งศูนย์บริบาลช้างบุญรอดขึ้นบนพื้นฐานแห่งความรักช้างที่เธอมีอยู่อย่างเต็มเปี่ยม

ศูนย์บริบาลช้างบุญรอดมีพื้นที่ 1,900 ไร่ ดูแลช้างแก่ที่ถูกจำกัดเสรีภาพมาแทบตลอดชีวิต ช้างที่ถูกทารุณ หรือทอดทิ้ง รวม 14 ตัว ทั้งนี้ ช้างจะได้ใช้ชีวิตอยู่ในสภาพธรรมชาติ และได้รับการปฏิบัติโดยคำนึงถึงหลักสวัสดิภาพสัตว์สูงสุด จึงไม่แปลกหากที่นี่จะไม่มีภาพช้างนักแสดงอย่างที่นักท่องเที่ยวทั่วไปคุ้นชิน ศูนย์บริบาลช้างบุญรอดกลายเป็นที่พักพิงช้างแห่งแรกในประเทศไทยที่ไม่มีการล่ามโซ่ ไม่มีการบังคับขู่เข็ญทุกรูปแบบ ไม่มีการขี่ช้าง ไม่มีการแสดงของช้าง ที่สำคัญและเราคาดไม่ถึงก็คือ มีการจำกัดการปฏิสัมพันธ์ระหว่างคนกับช้าง ด้วยเหตุผลเพื่อให้ช้างได้มีชีวิตตามธรรมชาติอย่างสมบูรณ์ (เจ๋งอะ)

ณ ที่แห่งนี้ ช้างมีพื้นที่พักพิงเวลากลางคืน 4-5 ไร่ จำนวน 3 พื้นที่ และพื้นที่ปิดพักพิงเวลากลางวันขนาด 2.53 ไร่ จำนวน 1 พื้นที่ โดยเป็นรั้วไฟฟ้าพลังงานแสงอาทิตย์ และในทุกพื้นที่ยังมีร่มเงาและบ่อน้ำอย่างเพียงพอ ซึ่งจะส่งผลดีต่อสุขภาพจิตของช้าง

วันที่ 10-11 สิงหาคมนี้ มีการประชุมช้างแห่งชาติ 2560 ที่สถาบันคชบาลแห่งชาติ ในพระอุปถัมภ์ฯ จังหวัดลำปาง ภายใต้แนวคิดหลัก “ช้างไทยในยุคเปลี่ยนผ่าน (Thai Elephant : Changes) ประกอบไปด้วยหัวข้อที่น่าสนใจ เช่น ช้างป่า-ช้างบ้าน มิติที่เหมือน หรือแตกต่าง ช้างดุ เรียนรู้เพื่ออยู่ร่วม เราจะดูแลช้างชราได้อย่างไร รวมถึงหัวข้อที่น่าสนใจ คือ ทิศทางสวัสดิภาพช้างและมาตรฐานปางช้าง ซึ่งเราได้แต่หวังว่า คงมีคนพูดถึงประเด็นนี้บ้าง เพื่อรูปแบบในการเที่ยวชมช้างจะได้พลิกโฉมไปสู่การท่องเที่ยวแนวคิดใหม่ นั่นคือการชื่นชมพวกเขาในแบบที่พวกเขาเป็น เพราะเราต่างตระหนักแล้วว่า ทุกชีวิตควรได้รับความเคารพในเสรีภาพอย่างเท่าเทียม

(หนังสือพิมพ์ลานนาโพสต์ ฉบับที่ 1141 วันที่ 11 - 17 หสิงหาคม 2560)