สภาพแวดล้อมสร้างสรรค์ เพื่อการประหยัดพลังงาน

จำนวนผู้เข้าชม

งานภูมิทัศน์หรือการจัดสวน (Landscape) นั้นมีความสำคัญกับการสร้างสรรค์สภาพแวดล้อมและบรรยากาศที่ดีให้แก่อาคารหรือสิ่งก่อสร้างต่างๆ (Built Environment) การออกแบบภูมิทัศน์มักมีการใช้องค์ประกอบร่วมกันหลายอย่าง อาทิ วัสดุพืชพันธุ์ที่หลากหลาย การใช้บ่อน้ำหรือสระน้ำ และอุปกรณ์ตกแต่งจัดสวนต่างๆ เพื่อตอบสนองต่อวัตถุประสงค์ในการใช้งานและสร้างบรรยากาศให้รื่นรมย์ อย่างไรก็ตามหากมีการออกแบบเพื่อตอบสนองต่อการอนุรักษ์พลังงานให้แกอาคารหรือสภาพแวดล้อมเข้าไปด้วยก็จะไดประโยชนมากยิ่งขึ้น การจัดสวนและการใช้วัสดุพืชพันธุสามารถช่วยลดแหล่งความร้อนที่มีผลกระทบต่ออาคารที่มาจากแหล่งต่างๆ ไดแก่

1       แหล่งความร้อนที่เกิดจากภายในอาคาร (Internal Heat Gain) เป็นความร้อนที่เกิดจากตัวผู้ใช้อาคารและอุปกรณ์เครื่องใช้ไฟฟ้าต่างๆที่ติดตั้งอยู่ภายในอาคาร 

แ   หล่งความร้อนที่เกิดจากภายนอกอาคาร(External Heat Gain) ซึ่งเป็นความร้อนที่เกิดจากอิทธิพลของดวงอาทิตย์ด้วยกระบวนการถ่ายเทความร้อนในรูปแบบต่างๆ อาทิ การนำความร้อนการพาความร้อน และการแผ่รังสีจากดวงอาทิตย์ผ่านตัวกลางและวัตถุต่างๆซึ่งการใช้งานออกแบบภูมิทัศน์ (Landscape Design) สามารถช่วยได้เป็นอย่างดี โดยใช้หลักการต่างๆ ให้เหมาะสม ดังตัวอย่างต่อไปนี้

1. การเลือกใช้พืชพันธุ์ให้เหมาะสมเพื่อตอบสนองความต้องการ เช่น ใช้พืชคลุมดินเพื่อปกป้องความชื้นในผิวดินละช่วยลดการสะท้อนแสงเข้าสู่อาคาร การใช้ไม้ใหญ่หรือไม้โตเร็วเพื่อให้ร่มเงาแก่ตัวอาคาร

2. การจัดตำแหน่งต้นไม้ให้เหมาะสม เช่น ไม่ปลูกต้นไม้ขวางทางลมหากต้องการการระบายอากาศที่ดีสำหรับอาคาร การเลือกใช้ต้นไม้ให้ร่มเงาหรือซุ้มไม้เลื้อยจัดวางใกล้บริเวณหน้าต่างเพื่อช่วยบังแสงแดดตรง และลดรังสีความร้อนจากดวงอาทิตย์

3. การออกแบบภูมิทัศน์เพื่อลดอุณหภูมิและการแผ่รังสีความร้อนจากดวงอาทิตย์บริเวณผิวหรือเปลือกอาคาร (Building Envelope) ด้วยการใช้สวนแนวตั้ง (Vertical Garden) หรือการจัดสวนหลังคา (Roof Garden)

4. การเลือกใช้วัสดุทางเดิน (Pavement) ที่มีความเป็นรูพรุนหรือยอมให้น้ำซึมผ่านไดบ้างเช่น การใช้บล็อกปลูกหญ้า (Turf Block) หรือแผ่นยางมะตอยชนิดให้น้ำซึมผ่านได้ เป็นต้น แต่ก็มีข้อที่ต้องคำนึงถึงในการออกแบบด้วย

เช่น การขุดสระหรือจัดวางตำแหน่งบ่อน้ำ น้ำพุ ตองไมทำให้เกิดการพัดพาความชื้นเข้าสู่อาคารที่มากเกินไปจนส่งผลกระทบต่อการใช้อาคารในระบบ Active เช่น อาคารที่มีการใช้เครื่องปรับอากาศ หรือเกิดการสะท้อนแสงผ่านผิวน้ำเข้าสู่สายตาของผู้ใช้งานในอาคารจนเกิดสภาวะความไมสบายทางการมองเห็น

ดังนั้น เราคงปฏิเสธไมไดว่าในการออกแบบสภาพแวดล้อมและอาคารเพื่อการอนุรักษ์พลังงานนั้น งานออกแบบภูมิทัศน์มีความสำคัญกับการสร้างสรรค์สภาพแวดล้อมที่ดีและช่วยทำให้เกิดการประหยัดพลังงานให้กับอาคารได้

(หนังสือพิมพ์ลานนาโพสต์ ฉบับที่ 1180 วันที่ 25 -31 พฤษภาคม 2561)