ศูนย์ศิลปาชีพแม่ต๋ำอัพเกรด เทคนิคขึ้นรูปงานแกะสลักไม้

จำนวนผู้เข้าชม

งานแกะสลักไม้เป็นภูมิปัญญาที่สืบทอดเป็นรุ่นๆ กันมาแต่ยุคโบราณ ปัจจุบันงานแกะสลักไม้ถือเป็นงานหัตถกรรมชั้นสูงที่มีมูลค่าและความต้องการทางการตลาด ตั้งแต่งานชิ้นใหญ่ไปจนถึงงานชิ้นเล็กๆ ขึ้นชื่อว่างานไม้ มักได้ราคาดีเสมอ

โครงการในพระราชดำริ ศูนย์ศิลปาชีพบ้านแม่ต๋ำ บ้านแม่ต๋ำ ต.เสริมซ้าย อ.เสริมงาม จ.ลำปาง เป็นหนึ่งในแหล่งผลิตช่างสาขางานไม้แกะสลักที่ขึ้นชื่อ เพราะความเป็นมาของศูนย์ศิลปาชีพแห่งนี้ก่อตั้งขึ้นมาเพื่อเป็นศูนย์พัฒนาอาชีพให้กับราษฎรในพื้นที่ซึ่งมีภูมิประเทศรอบหมู่บ้านเป็นภูเขา มีทั้งงานทอผ้าฝ้าย เครื่องปั้นดินเผา งานจักสานและงานการแกะสลักไม้

การใช้เครื่องมือใหม่ๆก็เป็นส่วนหนึ่งของการพัฒนาซึ่งกลุ่มพัฒนาเทคโนโลยีการผลิต ศูนย์วิจัยและพัฒนาวัสดุอุตสาหกรรมสร้างสรรค์ จ.ลำปาง ได้ร่วมกับ ศูนย์ศิลปาชีพบ้านแม่ต๋ำ จัดโครงการฝึกอบรมเสริมอาชีพโครงการพระราชดำริ เทคนิคการแกะสลักไม้ด้วยเครื่องเราท์เตอร์ เพื่อยกระดับการทำงานแกะสลักไม้ ให้มีความหลากหลายและใช้เครื่องมือลดระยะเวลาการทำงานบางส่วนลง โดยมีคณะวิทยากรหลากหลายประกอบด้วย พ่อครูตื่น แก้วเตียมสล่าแกะสลักไม้คนแรกของบ้านหลุกอำเภอแม่ทะ และทายาท นิตยา แก้วเตียม ประธานกลุ่มสล่าสตรีบ้านหลุกและ วิทยากรที่ปรึกษา ศชากานท์ แก้วแพร่ และ ผศ.บุญรัตน์ นาวิชัย ภาควิชาออกแบบ มหาวิทยาลัยราชมงคลล้านนา ช่วยฝึกอบรมพัฒนา ทางแนวความคิดและ ฝึกปฏิบัติจริง  

สิงห์คำ อายะชู ผู้อำนวยการกลุ่มพัฒนาเทคโนโลยีและการผลิต ศูนย์วิจัยและพัฒนาวัสดุอุตสาหกรรมสร้างสรรค์ จ.ลำปาง กล่าวในระหว่างการฝึกอบรมว่า หลังจากสอบถามความต้องการของการพัฒนาอาชีพแกะสลักไม้จากทางศูนย์ศิลปาชีพแม่ต๋ำ มีความต้องการพัฒนาเพิ่มศักยภาพงานแกะสลักไม้ เพื่อลดระยะเวลาในการขึ้นรูปชิ้นงาน ก่อนลงมือใช้สิ่วในการแกะลายละเอียด ซึ่งการใช้เราท์เตอร์ สำหรับจุดเจาะลายง่ายๆ สำหรับงาน ผลิตตัวอักษร ป้ายไม้ ป้ายเลขที่บ้านต่างๆได้ด้วยเช่นกัน ซึ่งเทคนิคนี้ จะเสริมสร้างอาชีพ ได้หลากหลายสำหรับผู้มีความถนัดด้านแกะสลักไม้อยู่แล้ว หรือผู้ที่ฝึกเรียนรู้ใหม่ก็ทำได้

ผศ.บุญรัตน์ นาวิชัย ภาควิชาออกแบบ มหาวิทยาลัยราชมงคลล้านนากล่าวว่า หากทองในแง่ของศิลปะหัตกรรม งานไม้เป็นงานขั้นสูง ที่ต้องอาศัยความคิดสร้างสรรค์และความประณีตอยู่มาก จะพัฒนาให้งานศิลปะเป็นสินค้าหรือผลิตภัณฑ์ซึ่งหมายถึงการ สร้างสรรค์งานเพื่อขาย นั้น ต้องให้ความสำคัญเครื่องไอเดีย และประโยชน์ใช้สอย นอกเหนือจากแค่เป็นงานตั้งโชว์ ทั้งนี้เชื่อว่า ผู้มีพื้นฐานและทักษะที่ดี หากมีเครื่องมือช่วยให้ทำงานง่ายขึ้นก็ยิ่งทำให้เกิดความสนุกในการสร้างชิ้นงาน 

ด้านพ่อครูสล่าตื่น แก้วเตียมวัย 76 ปี กล่าวว่า ระยะเวลา ตลอดทั้งชีวิตเป็นช่างแกะสลักไม้มานั้น สามารถแกะงานไม้ได้ทุกรูปแบบ และ ใช้เครื่องมือค่อนข้างหลากกหลาย เพราะทักษะการใช้เครื่องมือเป็นส่วนหนึ่งของการสร้างชิ้นงานไม้ให้ได้หลากหลายอารมณ์  การใช้เราท์เตอร์ไฟฟ้าเป็นอุปกรณ์ที่ปลอดภัย ช่วยให้สล่าผู้หญิง สามารถทำงานขึ้นรูปโครงร่างงานแกะไม้ได้เร็วขึ้น หลังจากนั้นใช้สิ่วแกะมือ เป็นเครื่องมือเก็บรายละเอียด สร้างพื้นผิวเชิงศิลปะ ได้จำนวนชิ้นงานเพิ่มขึ้นในระยะเวลาเท่าเดิม

ขณะที่ช่างแกะสลักไม้ศูนย์ศิลปาชีพแม่ต๋ำ ต่างบอกว่า ปกติช่างทุกคนจะใช้สิ่วและค้อน เลื่อย ในการผลิตชิ้นงานเท่านั้น การใช้เราท์เตอร์ไฟฟ้า ช่วยขุดเจาะพื้นผิวสร้างลวดลาย ทำให้งานบางอย่างที่ต้องการให้มีมาตรฐานด้านความลึกของพื้นผิวเท่ากันง่ายขึ้นโดยเฉพาะช่างแกะที่เป็นสตรี จะรู้สึกตื่นเต้นกับการใช้เครื่องมือนี้เป็นพิเศษและต่างบอกว่า   นับเป็นประสบการณ์ใหม่ของการทำงานแกะสลักไม้ และยังสามารถทำงานแกะบ้านเลขที่ ชื่อร้าน งานป้ายที่ทำจากเศษไม้ สร้างรายได้เสริมได้อีกด้วย