“สืบมรรคาทัศนาทั่วไทย” ภาพถ่ายฝีพระหัตถ์เล่าการทรงงาน

เป็นที่ปลาบปลื้มปีติยินดีที่สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จฯ มาทรงเปิดนิทรรศการภาพถ่ายฝีพระหัตถ์ในสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี ประจำปี 2565 หัวข้อ “สืบมรรคาทัศนาทั่วไทย” (Roaming in Thailang) นิทรรศการครั้งนี้นับเป็นครั้งที่ 16 นับตั้งแต่โปรดเกล้าฯ พระราชทานภาพถ่ายฝีพระหัตถ์ให้สมาคมถ่ายภาพแห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์ อัญเชิญจัดนิทรรศการในครั้งแรก ปี 2550 และต่อเนื่องเป็นประจำ ด้วยการสนับสนุนจาก บริษัท ไทยเบฟเวอเรจ จำกัด (มหาชน) สะท้อนทรงอุทิศพระองค์ปฏิบัติพระราชกรณียกิจอย่างหนักเพื่อพสกนิกรไทย

นิทรรศการเปิดโอกาสให้ประชาชนมีโอกาสร่วมตามรอยเสด็จฯ และชื่นชมพระอัจฉริยภาพด้านการถ่ายภาพ ซึ่งทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานภาพถ่ายฝีพระหัตถ์ทรงบันทึกไว้ระหว่างการเสด็จฯ ไปยังสถานที่ต่าง ๆ  ในระหว่างปี  2564-2565 เพื่อจัดแสดงในนิทรรศการ ประกอบด้วย ภาพแขวนผนัง 150 ภาพ ภาพวาดการ์ตูนฝีพระหัตถ์  106 ภาพ Art wall 10 ภาพ นอกจากเป็นภาพที่สวยงามทรงคุณค่าทางศิลปะการถ่ายภาพแล้ว ยังสะท้อนมุมมองจากสายพระเนตรที่ทรงประสบพบเห็นสิ่งต่าง ๆ ที่ทรงสนพระราชหฤทัยถ่ายทอดเรื่องราวผ่านภาพถ่าย  อีกทั้งให้ข้อคิดเตือนใจคนไทย มาชมภาพที่เสมือนการเล่าเรื่องผ่านภาพถ่ายของพระองค์ท่าน  

การนี้ สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงเปิดนิทรรศการภาพถ่ายฝีพระหัตถ์ โดยมี นายชัชชาติ สิทธิพันธุ์ ผู้ว่าฯ กทม. นายตุลย์ หิรัญญลาวัลย์ นายกสมาคมถ่ายภาพแห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์ นายฐาปนสิริวัฒนภักดี กรรมการผู้อำนวยการใหญ่ บริษัท ไทยเบฟเวอเรจ จำกัด (มหาชน) นางกอบกาญจน์ วัฒนวรางกูร ประธานมูลนิธิหอศิลปวัฒนธรรมแห่งกรุงเทพมหานคร  นายนิติกร กรัยวิเชียร เลขาธิการมูลนิธิส่งเสริมการถ่ายภาพและคณะกรรมการจัดงาน เฝ้าฯ รับเสด็จ ณ หอศิลปวัฒนธรรมแห่งกรุงเทพมหานคร

ทรงบรรยายภาพถ่ายฝีพระหัตถ์ ประจำปี 2565 ความตอนหนึ่งว่า “ ดีใจที่ได้กลับมาอีกครั้ง ปีนี้ก็อย่างที่เขียนไว้ในคำนำว่า เป็นปีที่ใช้ชีวิตอยู่ในโรงพยาบาลค่อนข้างจะนานด้วยโรคโน้นโรคนี้ จนจำไม่ได้ว่าเป็นอะไรบ้าง และปีนี้มีเรื่องโควิดที่ทำให้เดินทางไปไหนๆ ไม่ค่อยได้ นอกจากประเทศไทย ก็ได้ไปต่างประเทศ 4 หน ซึ่งน้อยกว่าปกติ และบางรูปก็รู้สึกว่า จำไม่ได้แล้ว รูปนี้คืออะไร   ปีนี้นอกจากภาพถ่ายจะมีภาพการ์ตูนอยู่บางส่วน ซึ่งการ์ตูนของปีนี้เป็นตามที่ในอินเตอร์เน็ตบอกว่า วันนี้เป็นวันอะไร ก็คิดว่า ทำไมมันมีแบบนี้ก็ไม่รู้ ก็เขียนรูปไปตามนั้น จะดูออกบ้างดูไม่ออกบ้างก็เดาๆ กันไป “ 

จากนั้น ทรงบรรยายภาพถ่ายฝีพระหัตถ์ อาทิ ภาพวังสระปทุม แพนี้ของเต่ากับตะพาบต่างหาก น้องวรนุสมาทำไม รับสั่งว่า นี่ก็เป็นสัตว์เลี้ยงวังสระปทุม  แพทำให้เต่ากับตะพาบไว้กินผัก ขนมปัง ตัวนี้มายังไงก็ไม่ทราบ บางทีก็เดินไปที่บ้านเคาะประตูอยากเข้า เจ้าหน้าที่บอกว่า มีเยอะเกินไป ให้อุทยานจับไปปล่อยอุทยานบ้าง เหมือนงูเหลือม จากที่มี 126 ตัว ตอนนี้ข่าวล่าสุดมี 132 ตัวแล้ว นับตั้งแต่มาอยู่วังสระปทุม 23 ปี ก็ได้เห็นมา 132 ตัว ตอนแรกก็อยากจะเลี้ยงเป็นสัตว์เลี้ยงวังสระปทุม  แต่คนอื่นเขาบอกว่า ไม่ต้องการใช้ชีวิตร่วมกับงู ก็ยื่นคำขาด ก็เลยให้ไปอยู่กับอุทยานแห่งชาติที่นู่นที่นี่ ตัวสุดท้ายยาว 4.1 เมตร  ก็นอนนิ่ง ที่กลางลำตัวมีก้อนตะปุ่มตะป่ำอยู่ ตอนแรกตกใจนึกว่า แมวต่างๆ ที่เลี้ยงไว้จะถูกกินไปบ้าง  แต่ตัวที่ตั้งชื่อไว้ขานชื่อแล้วอยู่ครบ ผู้สันทัดกรณีตรวจท้องแล้วบอกว่า ตัวที่อยู่ในท้องน่าจะใหญ่กว่าแมว เข้าใจว่าเป็นตัวเงินตัวทอง ก็จับไปปล่อย  ตัวนี้จะไปทำร้ายอะไรก็ไม่ได้ เพราะเป็นสัตว์สงวนตามกฎหมาย  อย่างว่า ในวังสระปทุมก็กินกันไป กินกันมา แมวที่อยู่ในวังสระปทุมมานาน ที่ชื่อใบตอง ก็กินลูกตัวเงินตัวทอง ไม่ทราบว่า ทำไมกินเก่งขนาดนั้น ถึงกินตัวเงินตัวทองได้ 

ภาพการแสดงที่งานเปิดโอลิมปิกฤดูหนาวที่ปักกิ่ง พระองค์ตรัสว่า การไปต่างประเทศปีนี้ไปได้ 4 ประเทศ มีสาธารณรัฐประชาชนจีน  ตอนแรกบอกท่านทูตว่าไม่ค่อยสบาย ไปไม่ไหว ท่านทูตบอกว่า ไหวสิ ก็บอกว่าต้องเข้าห้องน้ำบ่อย ท่านทูตก็บอกว่าห้องน้ำเต็มไปหมดเลยเยอะแยะ ก็แก้ได้หมดทุกเรื่อง ไปตรวจแล้ว ไม่มีความต้านทานโควิด ฉีดยาแล้วไม่ได้ผล เค้าบอกว่าไปเจอ ความต้านทานก็มาเอง ในที่สุดไปฉีดวัคซีนเพิ่มก็มีความต้านทาน เลยบอกท่านทูตว่า ไปได้แล้ว ก็ไปนั่งอยู่ข้างล่าง เพราะขึ้นลงบันไดลำบาก ก็มีการแสดงต่างๆ หลายรูป เดินแถวเข้ามา  มีทีมไทยไปแข่ง แพ้ชนะไม่สำคัญ แต่เราก็มีนักกีฬาที่ไปแข่งได้อย่างสมศักดิ์ศรี 

ภาพแม่น้ำสะแกกรัง มีเรือนแพ ทรงบรรยายว่า  ไปบ้านที่อุทัยธานี แม่น้ำสะแกกรัง แถวนี้มีเรือนแพหลายหลัง ตรงทางเดินเลียบแม่น้ำสะแกกรัง เช้าๆ เย็นๆ ก็ออกไปเดินออกกำลังกายก็จะเจอแมวเยอะแยะไปหมด เพื่อนบ้านทุกคนล้วนแต่มีแมวกัน ก็ทักทายแมวเพื่อนบ้านทุกวันๆ ทำให้ปีนี้มีรูปแมวหน้าใหม่เยอะสักหน่อย ไม่รู้หมาจะตกกระป๋องไปหรือเปล่า มีหมาน้อยมาก  ก็มีแมวเพื่อนบ้านทั้งนั้น  

ภาพฝูง ดร.สุเมธ งานแสดงภาพ รับสั่งว่า เป็นเจ้าเก่า ก็เรียกว่า ฝูง ดร.สุเมธ แต่คราวที่แล้วเป็นออนไลน์กัน แต่คราวนี้ตัวจริงเสียงจริงมา เดี๋ยวถ่ายรูปเพิ่มเติม นับไม่ค่อยถ้วนว่ามีดร.สุเมธ กี่คน

ภาพ ปล่อยปลาที่บ้านธงน้อย จังหวัดน่าน รับสั่งว่า  ก็ทำท่อปล่อยปลาหน้าบ้านที่น่าน ที่ธงน้อย ในน้ำก็มีปลาพื้นเมืองอยู่หลายอย่าง ทางทหารจะขอเอาไปเพาะพันธุ์เพิ่ม เพื่อเลี้ยงและแจกให้ราษฎร แต่เอาขึ้นมามีปัญหา เพราะบางตัวมีโรค ประมงจังหวัดก็เอาไปรักษา ก็ดีแล้วที่เลือกบางตัวไปเพาะพันธุ์ จะเป็นพันธุ์พื้นเมือง 

ภาพปราสาทสด๊กก๊อกธม  ทรงบรรยายว่า เที่ยวนี้ไปอีกครั้งหนึ่ง ตอนที่เขาซ่อมเสร็จเรียบร้อยแล้ว สวยงาม มีพิพิธภัณฑ์ที่อธิบายว่า สก๊กก๊อกธมมีอะไรบ้าง ใครไปศึกษาค้นคว้า ซ่อมกี่ครั้ง

ภาพ เอกสารโรงพยาบาลจุฬา งาน 108 ปี โรงพยาบาลจุฬา รับสั่งว่า นิทรรศการ 108 ปี โรงงานจุฬาลงกรณ์ นำเอกสารต่างๆ เกี่ยวกับโรงพยาบาลมาจัดให้ดู เพื่อให้คนเห็นภาพต่างๆ ของโรงพยาบาลสมัยก่อน ซึ่งมีบริวณเลี้ยงสัตว์โคนมหรือแพะ สำหรับรีดนมให้คนไข้บำรุงร่างกาย

ภาพ Solar Cell ลอยน้ำ เขื่อนสิรินธร  ทรงบรรยาย ที่เขื่อนสิรินธรมีสิ่งที่พิเศษคือ โซล่าร์เซลล์ลอยน้ำ มีประโยชน์มาก นอกจากใช้น้ำปั่นไฟฟ้าเพิ่มขึ้น ลดรายจ่าย พวกสัตว์น้ำต่างๆ สามารถหลบใต้แผงกันแดดกันฝนได้

ส่วนภาพ Ecole Cantonale d’agriculture, Pont-de-la-Morge ทรงบันทึกไว้ระหว่างเสด็จฯไปประเทศสวิสเซอร์แลนด์ รับสั่งว่า สวิตเซอร์แลนด์จะมีวิทยาลัย 3 แห่ง ที่ทำเอ็มโอยูร่วมกับสถาบันเทคโนโลยีจิตรลดา มีเกษตร งานช่างวิศวกรรม และงานโรงแรมโภชนาการอาหาร  เขาก็สลักชื่อของทุกคนที่ไปในลูกแอปเปิ้ลไว้ให้ ที่นี่ก็น่าสนใจ นอกจากเป็นวิทยาลัยแล้ว พื้นที่ยังมีเกษตรกรที่ทำงานเกษตร ไม้ผลแปรรูปเป็นน้ำผลไม้ ชาวบ้านก็จะมาอธิบายเอง มีร้านขายของด้วย คราวหน้ากะว่าจะไปอีก2แห่งที่ทำเอ็มโยูแล้ว แต่ยังไม่มีเวลาไปเยี่ยม 

ภาพแอปเปิ้ลพระนามาภิไธย Ecole Cantonale d’agriculture Pont-de-la-Morge รับสั่งว่า เขาทำให้เป็นพิเศษ อร่อยด้วย ก็ชิมตัวเองไปแล้ว 

“ ขอบคุณทุกท่านที่มาในวันนี้ เชิญถ่ายภาพในนิทรรศการได้ตามสบาย หวังว่าวันหน้าจะได้จัดอีก ขอบคุณมาก”

จากนั้นทอดพระเนตรนิทรรศการ โอกาสนี้ นายฐาปน สิริวัฒนภักดี และคณะได้ทูลเกล้าฯ ถวายกล้องถ่ายภาพชุดสีเหลือง Leica รุ่น M 10-P Limited Edition  เฉลิมพระเกียรติ เนื่องในพระราชพิธีบรมราชาภิเษก พ.ศ. 2562 แด่สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี  การนี้  ทรงนำกล้องไลก้าชุดสีเหลืองดังกล่าวถ่ายภาพ ดร.สุเมธ ตันติเวชกุล เลขาธิการมูลนิธิชัยพัฒนา คู่กับภาพถ่ายฝีพระหัตถ์ ฝูง ดร.สุเมธ งานแสดงภาพ  ซึ่งกลายเป็นธรรมเนียมปฏิบัติของงานนิทรรศการในทุกปี

 สำหรับนิทรรศการภาพถ่ายฝีพระหัตถ์ “สืบมรรคาทัศนาทั่วไทย”จัดแสดงระหว่างวันที่ 10 ธ.ค.2565 ถึงวันที่  19 มี.ค.2566 หยุดทุกวันจันทร์ และมีการจำหน่ายหนังสือภาพถ่ายฝีพระหัตถ์เล่มละ 900 บาท  ณ  ห้องนิทรรศการ ชั้น 9 หอศิลป์กรุงเทพ และศูนย์หนังสือแห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย  ทั้งนี้ รายได้ทั้งหมดทูลเกล้าถวายโดยเสด็จพระราชกุศลตามพระราชอัธยาศัย